ارزشیابی پیشرفت تحصیلی
ضرورت توصیف نتایج(1)
اشاره
هدف از برگزاری دورههای آموزشی و نشانهی کارآمدی هر فعالیت آموزشی یا پرورشی، ایجاد تغییرات مطلوب در شناخت و رفتار بالقوهی یادگیرندگان است. همین هدف اساس و چگونگی فعالیتهای آموزشی و پرورشی را تعیین میکند. برای دستیابی به این هدف، به اطلاعاتی نیازمندیم که پیشرفت تحصیل یادگیرندگان را نشان دهد. با دسترسی به این اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها میتوانیم مشخص کنیم، کدام بخش از آموزش به یادگیری یادگیرندگان منجر شده است، و یادگیرندگان از کد ام بخش بهرهی لازم را کسب نکردهاند و در آن زمینه به توجه و آموزش بیشتری نیاز دارند. از سوی دیگر، آگاهی از مؤثر بودن فعالیتها و کوششهای آموزشی، مشوقی برای تداوم فعالیتهای یادگیری_ یاددهی معلم و یادگیرنده است و به آنان کمک میکند که آگاهانه به این فعالیتها اقدام کنند. بنابراین، معلمان به منظور افزایش و عمق بخشیدن به یادگیری یادگیرندگان، به اطلاعاتی نیاز دارند تا نحوهی آموزش خود را به سوی آموزش معنیدار و درست هدایت کنند. به همین منظور، ضرورت دارد که به جای ثبت اطلاعات جمعآوری شده در قالب نمره، به توصیف آنها اقدام کنیم. در این مقاله و مقالههای بعدی، به ترتیب ضرورت توصیف نتایج ارزشیابی پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان، فواید توصیف نتایج ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و چگونگی آن بیان خواهد شد.
مفهوم تدریس
همانطور که میدانیم، آموزش (تدریس) به فعالیتهای هدفدار معلم گفته میشود که برای یادگیری در یادگیرنده از طریق تعامل معلم و یادگیرنده جریان مییابد. در واقع، یادگیری یادگیرنده هدف آموزش است و آموزش وسیلهی رسیدن به این هدف. به بیانی دیگر، آموزش به معنای هدایت و کنترل سنجیده و اندیشمندانهی تجربههای یادگیرنده به منظور نفوذ در یادگیری اوست. بنابراین، آموزش نیازمند بهکاربستن راهبردهایی است که بهمنظور هدایت یادگیرندگان، در جهت رسیدن به انتظارات آموزشی و پرورشی طراحی میشود.
آموزش کارآمد
هر یادگیرندهای با توجه به تواناییهایش، در زمینهی موضوع یادگیری تجربههای مثبت (موفقیت در یادگیری) و منفی (شکست در یادگیری) دارد و با این تجربهها برای یادگیری پا به کلاس درس میگذارد. در واقع، هر یادگیرندهای ساختشناختی مخصوص به خودش را دارد. آگاهی از ساختشناختی یادگیرنده در زمینهی آموزش موردنظر، بر ارائهی آموزش کارآمد معلم مؤثر است. بدین معنا که اگر معلم محتوای آموزش و محیط یادگیری را به گونهای آماده کند که یادگیرنده بتواند بین مطالب جدید و قدیم (آموختههای قبلی) ارتباط برقرار کند، یادگیری او بهطور معنیدار اتفاق میافتد. وقتی یادگیرنده در یادگیری معنیدار مطالبی که به او ارائه میکنیم موفق شود، در او لذت یادگیری بهوجود میآید و همین رضایت و شادی از یادگیری است که برای یادگیری بیشتر ایجاد انگیزه خواهد کرد. بنابراین، آموزش کارامد مستلزم وجود معلم اندیشمند است؛ معلمی که کارها را با تدبیر و هدف انجام میدهد.
سنجش ورودی
هر معلم اندیشمندی پیش از آموزش، به سنجش آمادگی یا ویژگیهای یادگیرندگان دست میزند که برای دستیابی به انتظارات آموزشی یا پرورشی، پیشنیاز محسوب میشود. در واقع، معلم اندیشمند از طریق سنجش آغازین (ورودی) ساختشناختی یادگیرنده را بهمنظور آگاهی از پیشدانستهها و تسلط او بر پیشنیازهای موضوع یادگیری، ارزشیابی میکند. سپس براساس تجزیه و تحلیل نتایج بهدست آمده از سنجش آغازین، زمینههایی را که یادگیرنده بر آنها تسلط نداشته است و در آنها به کمک نیاز دارد، مشخص میکند و برای انتخاب نقطهی شروع آموزش (انطباق محتوای آموزش با توانایی یادگیرندگان) و رفع کمبودها و کاستیهای آموزشی یادگیرندگان (تسلط بر پیشنیازهای یادگیری) تصمیم میگیرد و به آموزش مطالب درسی متناسب با نیاز و توانایی آنان میپردازد. از سوی دیگر، معلم باید معین کند از چه نوع فعالیتها و راهبردهای آموزشی (فردی یا گروهی) استفاده خواهد کرد. زیرا طبق نظر بسیاری از نظریهپردازان روانشناسی یادگیری و پرورشی (بهویژه ویگوتسکی) هر یادگیرندهای برای انجام دادن هر فعالیتی در زمان معینی (لحظهی آموزشپذیری) توانایی یادگیری دارد و این لحظه برای تمام یادگیرندگان یکسان نیست.
آموزش کارامد مستلزم وجود معلم اندیشمند است؛ معلمی که کارها را با تدبیر و هدف انجام میدهد.
ادامه دارد ...
منبع:
منبع:
رشد تکنولوژی آموزشی، آبان ماه 1388
احمد شریفان ( کارشناس ارشد سنجش و اندازهگیری)