گروه تواشیخ قدر، سال‏ها با رنگ لباسی که می‏پوشیدند، شناخته می‏شدند آنها حالا 20 سال است که بی‏وقفه به همخوانی و اجرای ابتهالات مشغولند

کت قهوه‏ای‏‏ها(قسمت اول)

«کت قهوه‏‏ای‏ها» را همه می‏شناختند. همان سال‏های اول اسم و رسمشان میان همه پیچید. صدا و سیما مرتب برنامه‏هایشان را در همان دو شبکه‏ای که داشت پخش می‏کرد. مردم هم خوششان می‏آمد و استقبال می‏کردند. حول و حوش سال 68- 69 بی‏اغراق جزو آدم معروف‏ها شده بودند. آن‏قدر در تلویزیون و دیگر برنامه‏ها دیده می‏شدند که شناسایی چهره‏هایشان توسط مردم در کوچه و خیابان کار مشکلی نبود. کت قهوه‏ای‏ها همان گروه تواشیح «قدر» هستند که در سال 68 فعالیت‏شان را به شکل حرفه‏ای آغاز کردند. آن موقع گروه‏های تواشیح برای هر برنامه شکل می‏گرفت و بعد هم از هم می‏پاشید تا برنامه بعدی. اما هیچ‏کس فکرش را نمی کرد که کت قهوه‏ای‏ها، سال‏ها این گروه تواشیح را حفظ کنند و رکوردی بی‏نظیر در تولید تواشیح و همخوانی قرآن بر جای بگذارند.

اگر از گروه‏های ناپایدار تواشیح دهه 60 صرف نظر کنیم «قدر» اولین گروه رسمی تواشیح در ایران است. گروه‏های دیگر به مناسبت‏های مختلف شکل می‏گرفت و بعد از اجرای برنامه مورد نظر از هم می‏پاشید؛ «مدعی نیستیم که اولین گروه تواشیح ایران هستیم. گروه تواشیح قبل از ما هم وجود داشته ولی پایدار نبوده. گروه ما امسال 20 ساله  شده است. 20 سال است که سرپا ایستاده‏یم و با جدیت به راهمان ادامه می‏دهیم. بعد از ما گروه‏های تواشیح پایدار زیادی شکل گرفت ولی ما اولین هستیم». اینها را احمد لیائی- سرپرست گروه تواشیح قدر- می‏گوید تا این گروه قرآنی را معرفی کند؛ هر چند گروه قدر خیلی نیاز به معرفی ندارد. بسیاری از آهنگ‏های معروف مذهبی‏ای که از رادیو و تلویزیون شنیده شده کار این گروه است.

لیائی و چهار همراه دیگر گروه قدر در سه- چهار سال اول به کت قهوه‏ای‏ها معروف شده بودند و مردم آنها را به این نام می‏شناختند. هر چند که این نام با تغییر رنگ کت و شلوار گروه قدر در سال‏های بعد از سر زبان‏ها افتاد؛ «به نیت پنج تن آل عبا، یک گروه پنج نفره تشکیل دادیم و تصمیم گرفتیم با تواشیح، تنوعی در فعالیت‏های قرآنی کشور ایجاد کنیم. اولین کت و شلواری که برای گروه خریدیم، قهوه‏ای بود. سه سری کت و شلوار قهوه‏ای خریدیم و در سال‏های اول فقط همین رنگ را می‏پوشیدیم؛ به همین دلیل به کت قهوه‏ای‏ها معروف شدیم. سال‏های اول خیلی دیر به دیر کت و شلوار جدید می‏خریدیم ولی حالا هر یکی، دو سال یک بار کت وشلوار جدید می‏خریم که دیگر رنگش قهوه‏ای نیست. مثلاً در حال حاضر کت و شلوارمان طوسی رنگ است».

گروه قدر را می‏توان جزو «ترین»‏های گروه‏های تواشیح ایران دانست مثلا اعضای گروه قدر تنها گروه تواشیح ایران به حساب می‏آیند که همه اعضایش قاری قرآنند آشنایی اعضای این گروه هم برمی‏گردد به همین جلسه‏های قرآن لیائی و علی اصغر برومند، پایه‏گذارانی بودند که در جلسه‏های قرائت قرآن به دنبال دیگر اعضای گروه قدر گشتند؛ «ما همدیگر را توی جلسات قرآن پیدا کردیم با آقای برومند گشتیم در جلسه‏های قران و یار جمع کردیم. اولش آقای جنتی جهرمی به ما اضافه شد، بعد هم آقای محمدیون و پورزرگری عضو گروه قدر شدند. چهارنفر از اعضای گروه ما در این 20 سال ثابت بوده‏اند تا به حال فقط یکی از جمع ما به دلایل مختلف چند بار تغییر کرده است. اولش آقای محمدیون رفت و آقای خاکی آمد بعد از آقای خاکی، آقایان نداف و بعد از ایشان، آقای مرادی به جمع کت قهوه‏ای‏ها پیوستند حالا هم نفر پنجم گروه آقای سلیمی است که جوان‏ترین عضو گروه به حساب می‏آید. تغییر نفر پنجم به دلیل مشغله خود افراد بود. نمی‏رسیدند در تمرین‏ها شرکت کنند آن اوایل پیش می‏آمد که ما در یک روز 15- 14 اجرا داشتیم. این قاری بودن در کیفیت کارمان خیلی تاثیر دارد. به هر حال همیشه برایمان مهم بوده که اعضای گروه صدای زیبا و با تحریری داشته باشند».

دهه شصتی‏ها زیاد تواشیح را نمی‏شناختند تواشیح آنقدر کم بود که خیلی دیده نمی‏شد برنامه سازان صدا و سیما هم زیاد تمایلی به قرار دادن تواشیح در میان برنامه‏هایشان نداشتند. شاید بتوان گفت که فقط فعالان قرآنی با این رشته قرآنی آشنا بودند لیائی معتقد است که گروه قدراحیا کننده تواشیح در جامعه بود؛ «از وقتی تلویزیون گروه قدررا نشان داد تواشیح به مردم شناسانده شد. چون کار جدیدی به حساب می‏آمد و مردم هم خوششان آمده بود، یکسره کارهایمان از تلویزیون پخش می‏شد آن اوایل شده بودیم سوگلی سازمان اوقاف.

در همه افتتاحیه‏ها و اختنامیه‏های برنامه‏های این سازمان برنامه اجرا می‏کردیم. یک بار در یک مهمانی حضور داشتم و شبکه یک، یکی از کارهایمان را پخش می‏کرد. یکی از حاضران گفت که این آقای لیای خودش اینجاست، بزنید شبکه دیگر. آن موقع تلویزیون دو شبکه بیشتر نداشت میزبان زد کانال دو. این شبکه هم داشت یکی دیگر از کارهایمان را بخش می‏کرد؛ یعنی همزمان هر دو شبکه، گروه ما را نشان می‏داد می‏خواهم بگویم که آن زمان موجی در زمینه تواشیح با گروه قدر آغاز شده بود».

- همخوانی سخت

تواشیح میان کشورهای عربی نسبت به ایران از قدمت بیشتری برخوردار است. در حقیقت ایرانی‏ها در این زمینه یک تقلید کننده‏اند و از گروه‏های تواشیح کشورهایی مثل مصر و سوریه تقلید می‏کنند اما کت قهوه‏ای‏ها مبدع کارهای جدید قرآنی هم در این عرصه هستند. همخوانی قرآن از کارهای ابداعی این گروه تواشیح محسوب می‏شود که به هیچ‏وجه در جهان اسلام سابقه نداشته است. سرپرست گروه قدر تعداد همخوانی‏های قرآن این گروه را حدود 15 مورد می‏داند که از نظر فعالان قرآنی یک رکورد دست نیافتنی به حساب می‏آید؛ «زمانی که ما همخوانی قرآن را شروع کردیم این کار به هیچ‏وجه در کشورهای عربی وجود نداشت. همه تعجب می‏کردند وقتی می‏دیدند که به جای یک قاری، چند نفر قرآن را همخوانی می‏کنند. این کار حتی بارها مورد تایید مقام معظم رهبری هم قرار گرفته است».

همخوانی قرآن بعد از گروه قدر توسط گروه‏های دیگر هم انجام شده؛ ولی تعداد این کارها آن‏قدر محدود است که این ابداع فعالان قرآنی با نام گروه قدر شناخته می‏شود. اما چرا گروه‏های دیگر تواشیح ایران کمتر سراغ این کار رفته‏اند؟ این سوالی است که مسلما لیائی می‏تواند پاسخ‏گوی آن باشد؛ «همخوانی قرآن خیلی سخت است. الان یک کار تواشیح را با یک گروه حرفه‏ای می‏توان با پنج جلسه تمرین آماده کرد. اما حداقل زمان لازم برای آماده کردن یک کار همخوانی قران، دو ماه است؛ البته اگر گروه هفته‏ای دو جلسه تمرین کنند بعضی وقت‏ها هم ممکن است آماده کردن یک کار همخوانی قرآن تا یک سال طول بکشد. از طرفی این کار زیاد طرفدار ندارد. در مراسم خیلی جا نیفتاده که به جای یک قاری، یک گروه را برای همخوانی قرآن دعوت کنند. همین دلایل هم باعث شده که گروه‏ها کمتر سراغ این هنر قرآنی بروند».

فاطمه عباسی، مجله قرآنی آیه