تبیان، دستیار زندگی
بقعه شیخ جبرائیل كلخوران پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی می باشد كه در روستای كلخوران در 3 كیلومتری اردبیل قرار دارد كه مقبره شیخ امین الدین جبرائیل به صورت یك هشت ضلعی در وسط باغ قرار گرفته است. قسمتی از بنا در پاكار ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بقعه های اردبیل

بقعه شیخ جبرائیل كلخوران

بقعه شیخ جبرائیل كلخوران پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی می باشد كه در روستای كلخوران در 3 كیلومتری اردبیل قرار دارد كه مقبره شیخ امین الدین جبرائیل به صورت یك هشت ضلعی در وسط باغ قرار گرفته است. سمتی از بنا در پاكار از سنگ های منتظم اجرا شده كه بر روی آنها دیوارهای جانبی بقعه از آجر ساخته شده است. در نمای بیرونی بقعه از تزئینات كاشی بصورت تلفیقی استفاده شده است.

بقعه های اردبیل

گنبد تخریب شده آن در چند دهه اخیر بازسازی شده است. داخل بقعه با نقاشی برجسته روی گچ و كتیبه هایی با خط علیرضا عباسی مزین گشته است. ساماندهی محوطه اطراف بقعه در كنار مرمت آن از مهمترین برنامه های طرح ساماندهی بقعه می باشد.

بقعه های اردبیل

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

محل كنونی بقعه شیخ صفی الدین حدود 700 سال پیش باغ بزرگی بنام اسفریس بوده است كه شیخ صفی الدین اردبیلی در بخشی از آن باغ بزرگ به ارشاد و تدریس مریدان خود می پرداخت.

شیخ صفی الدین اردبیلی در سال 735 هجری قمری در سن 75 سالگی درگذشت وی از بزرگان عرفان و تصوف در ایران به شمار می رفت و از نفوذ مذهبی بالایی برخوردار بود.

از شیخ صفی آثار مكتوبی چون دیوان اشعار و تفسیر قرآن كریم برجای مانده است. طبق وصیت وی او را در محل تدریسش و در مدرس خود با ساختن یك برج مقبره ای بنام الله الله دفن كرده اند. وجه تسمیه آن وجود نام مبارك الله در متن ساقه برج آن با خط بنایی معقلی است.

بقعه های اردبیل

فرزندان شیخ یك به یك به عنوان مرشد خانقاه، جانشین پدر می شدند و این سیر تحول ارشاد در خانقاه اردبیل توأم با افزایش قدرت مردمی این خانقاه در دوره ای از تاریخ ایران جریان داشت كه حكومت مركزی مستقلی به مفهوم جامع كلمه در كشور وجود خارجی نداشت و بالاخره این حركت سریع مذهبی در خانقاه اردبیل پس از 72 سال منتج به وصول مقام ارشاد به اسماعیل صفوی پسر حیدر شد.

در دوره حكومت شاه اسماعیل تمام انرژی او مصروف ساماندهی اوضاع كشور بود و فرصت و توجه كافی به امر ساماندهی مقابر اجدادش برای او فراهم نشد و فقط اقدام به ساخت بخشی بنام دارالحدیث در بقعه كرد كه بعدها این قسمت ویران شده و امروزه آثاری از آن باقی نیست.

بقعه های اردبیل

پس از شاه اسماعیل شاه طهماسب اول كه جانشین وی بود با ساختن بخشی بنام قندیل خانه مجموعه قبور موجود در بقعه را با سالنی بهم متصل كرد و نظم بخشید.

بقعه های اردبیل

در دوره صفوی باعنایت ویژه شاهان، این مجموعه در نهایت دقت تكمیل و تزئین شد تا جائیكه آدام اولیاریوس بقعه را با مساحتی نزدیك به 21 هزار مترمربع به بهشت موعود خداوندی تشبیه می كند. بقعه وسیع و دیدنی شیخ صفی با سقوط سلسله صفویه چنان مورد بی مهری و عناد واقع می شود كه هم اینك كل مساحت عرصه و اعیانی این مجموعه كمتر از 7 هزار متر مربع است و از اشیاء و لوازم نفیس آن جز نامی غرور آور و یادی تلخ برای نسل امروز باقی نمانده است.

بقعه های اردبیل

این مجموعه هم اینك كاندید ثبت در فهرست میراث جهانی است و قبر شخصیت های معتبری از تاریخ این سرزمین را محفوظ داشته و بخش بزرگی از تاریخ این مملكت و شاید جهان اسلام بدون این مجموعه قابل تحقیق و تعریف نیست.

بقعه شیخ حیدر مشگین شهر

در محوطه ای موسوم به امامزاده در مشگین شهر برج بلندی واقع است كه تقریباً از تمام نقاط شهر و همچنین ورودی های اصلی شهر بخش هایی از آن دیده می شود كه بنام مقبره شیخ حیدر تحت شماره 184 در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است. تاریخ ساخت این بنا به دوره ایلخانی باز می گردد.

بقعه های اردبیل

برج مقبره شیخ حیدر میل بلندی به ارتفاع 18 متر و به قطر تقریبی 5/10 متر به صورت استوانه ای كه در چهارچوب آن چهار درگاه با تزئینات معقلی تعبیه شده است. لیكن ورودی طبقه فوقانی در جبهه غربی قرار دارد.

منبع: تبیان اردبیل

تهیه و تنظیم: زهره حضرتی