رزم آوران وفادار لشگر امام علی (علیهالسلام)
اصحاب پیامبر اکرم در جنگ صفین
در نبرد صفین تعدادی از برجستگان اصحاب پیامبر حضور داشتند. یعقوبی گوید: هفتاد نفر از رزمندگان جنگ بدر و هفتصد نفر از آنان که در بیعت رضوان با نبی گرامی اسلام بیعت کرده بودند و از دیگر مهاجران و انصار چهارصد نفر در رکاب امیرمؤمنان علی (علیهالسلام) بودند،1 در حالی که تعداد اصحاب پیامبر در لشگر معاویه از عدد انگشتان دست تجاوز نمیکرد، آن هم از نو مسلمانانی بودند که بعد از فتح مکه مسلمان شده بودند!
نقل کردهاند که معاویه به انصار گفت چرا از من طلبکارید؟! «فوالله لقد کنتم قلیلا معی کثیرا مع علی؛ به خدا قسم اندکی از شما با من بودید ولی اکثر شما با علی (علیهالسلام) بودید.»2
حضور تعداد کثیری از صحابه با امیرمؤمنان علی(علیهالسلام) افتخاری برای امام نیست چرا که او با حق است و حق با اوست هر چند یک نفر از صحابه نیز با حضرت همراهی نکنند!! ولی این گویای بصیرت آن عده است که این محور حق را یافتند و با حضرت همراهی کردند .
عبدالرحمن بن حجاج (از یاران امام کاظم علیهالسلام) گوید: روزی در مجلس ابان بن تغلب (از خواص یاران امام باقرعلیهالسلام) و امام صادق(علیهالسلام) بودم، جوانی از او پرسید چند نفر از اصحاب پیامبر در رکاب امام علی(علیهالسلام) بودند؟ ابان به او گفت: گویا تو میخواهی فضیلت و عظمت علی(علیهالسلام) را با اصحاب پیامبر بشناسی؟
جوان گفت: همین طور است .
ابان گفت: «والله ما عرفنا فضلهم الا باتباعهم ایاه؛ به خدا قسم ارزش اصحاب پیامبر را جز با پیروی از مولا علی(علیهالسلام) نمیشناسیم.» 3
از شخصیتهای برجسته اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) که با امام علی (علیهالسلام) بودند، برخی از آنان عبارتند از: امام حسن، امام حسین، عمار بن یاسر، سهل بن حنیف، قیس بن سعد، عدی بن حاتم، هاشم بن عتبة، عبدالله بن بدیل، عبدالله بن عباس، اویس قرنی، ابوالهیثم مالک بن التیهان، عبدالله بن جعفر، خزیمة بن ثابت، سلیمان بن صرد خزاعی، عمرو بن حمق خزاعی و ... .
و البته بودند برخی بی بصیرت از اصحاب پیامبر که ریزش کردند و به حمایت از امیرمؤمنان علی (علیهالسلام) وارد میدان نشدند، ولی به جای آنها نیروهای مخلصی «رویش» کردند تا پای جان از امام حمایت کردند و در رکاب حضرت بودند، همانند مالک اشتر، حجر بن عدی، اصبغ بن نباته، صعصعة بن صوحان و ... .
در این مقاله نگاهی گذرا به زندگی یکی از رزم آوران فداکار این اردوگاه داریم. بر آن نیستیم تا زندگینامه این شیرمرد را تقدیم کنیم، بلکه در پی ترسیم گوشهای از جلوه و فضیلت و مناقب و کمالات این انسان نمونه هستیم:
عمار بن یاسر
او از شهدای جنگ صفین است که به هنگام شهادت 93 سال داشت.4 عمّار این افتخارات را با خود دارد:
الف: پدر و مادر او از اولین شهدای اسلاماند که در دوره بعثت و پس از تحمل شکنجههای فراوان به فیض عظیم شهادت نائل شدند .
ب: او نیز از مقاومان سخت کوش صدر اسلام است که علیرغم شکنجههای فراوان، نستوه بر پیمان الهیاش باقی ماند .
ج: او از جمله کسانی است ک پیامبر او را محور حق معرفی کرد و فرمود: عمار با حق است و حق با عمار است و فرمود عمار سر تا به قدم ایمان است.5
د: او این افتخار را دارد که به همراه امیرمؤمنان(علیهالسلام) و جمعی دیگر بر پیکر مطهر حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) نماز گزارد.6
ه: او نیز همانند همرزمش ابیذر از معترضان به سیاستهای ضد قرآنی عثمان بود. عثمان میخواست او را نیز همانند ابوذر تبعید کند که امام علی(علیهالسلام) نگذاشت این ظلم نسبت به عمار صورت گیرد.7
و: پیامبر نوید شهادت به او داد و فرمود: «تقتلک الفئة الباغیة؛ گروه سرکش تو را خواهند کشت.»8 این «فئه باغیه » باند جنایتکار معاویه بودند .
ز: او میگفت اگر همه با امام علی(علیهالسلام) مخالفت کنند و من تنهای تنها شوم دست از علی (علیهالسلام) برنمیدارم، زیرا علی یک آن از حق جدا نشد!9
ح: امام علی (علیهالسلام) در شهادتش در رثایش فرمود: کسی که در داغ شهادت عمار داغدار نباشد رشد یافته نیست، خدای رحمت کند عمار را روزی که اسلام آورد! خدای رحمت کند عمار را روزی که کشته شد! و خدای رحمت کند او را روزی که زنده خواهد شد!
اگر نام 4 تن از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) برده شود عمار چهارمین آنهاست و اگر نام 5 تن از آنان برده شود، عمار پنجمین آنهاست و هیچ یک از اصحاب پیامبر اکرم شکی نداشت که بی تردید عمار بهشتی است، پس بهشت بر او گوارا باد. عمار هر جا که بود با حق بود و قاتلش در آتش است.»10
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی
1- تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 188، عدد شرکت کنندگان در بیعت رضوان در بین رزمندگان جنگ صفین را خلیفه بن خیاط 800 نفر ذکر کرده است، تاریخ خلیفه بن خیاط، ص 148 .
2- العقد الفرید، ج 3، ص 91 .
3- معجم رجال الحدیث، ج 1، ص 146 .
4- المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 436 . مروج الذهب، ج 2، ص 391 . اسدالغابة، ج 4، ص 127.
5- تاریخ دمشق، ج 43، ص 393/ الغارات، ج 1، ص 177 .
6- الخصال، ص 361، ح 50 .
7- انساب الاشراف، ج 6، ص 169 .
8- بیست و هفت نفر از اصحاب پیامبر این حدیث را با الفاظ مختلف نقل کردهاند در الاستیعاب، ج 3، ص 231/ والاصابة، ج 4، ص 474 آمده است که «تواترت الآثار عن النبی(صلی الله علیه و آله) انه قال تقتل عمارا الفئة الباغیة»، مدارک فراوان این احادیث را در موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج 6، ص 131 و 132 .
9- الامالی شیخ طوسی، ص 731 .
10- انساب الاشراف، ج 1، ص 197 . الطبقات الکبری، ج 3، ص 262 .
