در مدینه بمان برادرم

یکشنبه20 دی

وفات محمد حنفیه، فرزند امیر مومنان(ع) - سال 81 هجری قمری

یکی از سوالاتی که درباره این فرزند گرامی امام علی (علیه السلام) در اذهان مردم به ویژه دوست داران و عاشقان نهضت امام حسین علیه السلام مطرح است و گاه ایشان متهم به ترک یاری امام حسین (علیه السلام) می شوند ؛عدم همراهی امام حسین (علیه السلام) در ترک مدینه و حضور در کربلا است. بد نیست بدانید امام حسین (علیه السلام) در این سفر و بلکه در این قیام به تمامی عناصر تاثیر گذار توجه جدی و دقیق داشتند و از تمامی عوامل اطلاعاتی و خبر رسانی به بهترین وجه استفاده کردند.

مدینه کانون حرکت های اسلامی و حرم پیامبر همواره خبرساز است. بی اطلاعی از آن در حرکت خلل آفرین است. بنابراین امام حسین (علیه السلام) هنگام وداع و ترک مدینه به برادرش محمد حنفیه فرمود : تو در مدینه بمان و چشم  ما باش و اخبار مدینه را به ما برسان.

محمد حنفیه، نخستین فرزند امام علی بن ابی طالب(علیه السلام) از سایر همسرانش، پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) بود. حضرت علی(علیه السلام)، تا همسر گرانمایه اش فاطمه زهرا(علیها السلام) زنده بود، به احترام وی، همسر دیگری برنگزید و در ایّام نه سال زندگی شیرین خود، در كنار هم بوده و به یكدیگر افتخار می كردند و دارای چهار فرزند عزیز، به نام های: امام حسن، امام حسین، حضرت زینب و حضرت ام كلثوم(علیهم السلام) شدند و آخرین فرزندشان كه نامش محسن(علیه السلام) بود، بر اثر ضرب و شتم مأموران خلیفه وقت به وجود نازنین مادرش فاطمه زهرا(علیها السلام) در جریان خلافت اسلامی، به شهادت رسید و غیر زنده به دنیا آمد.

پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) امام علی(علیه السلام) با چند تن از بانوان مكرمه ازدواج كرد، كه یكی از آنان، خوله بنت جعفر بن قیس بود. این بانوی شریفه، پس از مدتی فرزندی برای همسر بزرگوارش به ارمغان آورد، كه امام علی(علیه السلام) وی را "محمد" نامید و كنیه "ابوالقاسم" را برایش برگزید و به خاطر شدت علاقه به پیامبر(ص)، نام و كنیه فرزند خویش را هم نام و هم كنیه آن حضرت قرار داد. محمد بن علی(علیه السلام)، به خاطر منتهی شدن نَسَب مادری اش به حنفیه بن جیم، ملّقب به محمد حنفیه و یا محمد بن حنفیه گردید. وی در عصر خلافت عمر بن خطاب (حدود سال 16 قمری) در مدینه به دنیا آمد و در اوّل محرم سال 81 قمری، در سنّ 65 سالگی و در عصر خلافت عبدالملك بن مروان اموی، بدرود حیات گفت و در قبرستان بقیع، در مدینه ی منورّه به خاك سپرده شد. (1)

برخی از شیعیان، پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) اعتقاد به امامت محمد حنفیه پیدا كرده و به "كیسانیه" معروف شدند. این مذهب، نخستین انشعابی بود كه در میان شیعیان امیر مؤمنان(علیه السلام) و پیروان اهل بیت به وجود آمد. كیسانیه معتقد بودند، كه محمد حنفیه، امام چهارم شیعیان و همان مهدی موعود است، كه در كوه های رضوی (كوهستانی در یمن) مقیم شده و روزی ظهور خواهد كرد.(2)

گرچه برای این مذهب انحرافی، پیروانی در گذشته، در عالم اسلام به وجود آمد ولی خوشبختانه هم اكنون، این مذهب منقرض شده و اثری از آن نیست.

پی نوشت:

1- نك: أنساب الأشراف (احمد بن یحیی بلاذری)، ص 110؛ الارشاد (شیخ مفید)، ص 354؛ كشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج1، ص 590؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج1، ص 186 2- شیعه در اسلام (علامه طباطبایی)، ص 33