دنیای نشاط و سر زندگی
دنیای کودکان، دنیای تازگی ها، شادی ها، شادابی ها و شگفتی ها و بازی، پشتوانه ی بزرگ شکل گیری شخصیت و رشد مناسب جسمی، هوشی و روانی کودک است. بازی پُل دوستی کودکان، فرصت کسب مهارت ها و هماهنگی رشد کودک از نظر جسمی، ذهنی و عاطفی است.
کودک در بازی به تجربه ی دنیای بیرون می پردازد؛ به ابداع و ابتکار می پردازد؛ دنیای آموخته های خود را وسعت و عمق می بخشد؛ توانایی ها و ضعف های خود را می شناسد و به تقویت چالاکی، تمرکز، حرکات جسمانی، حافظه و احساسات خود می پردازد. اگر بازی با اسباب و ابزارها و به ویژه اسباب بازی های مناسب همراه شود، بازی لذت بخش تر، آموزنده تر و جذاب تر خواهد شد.
در فرهنگ دینی ما بازی متن زندگی کودک است و والدین نه تنها باید فرصت هایی را برای بازی کودکان فراهم آورند که خود نیز با کودکان هم بازی شود و با ساختن موقعیت هایی لبریز از نشاط و سرزندگی و انجام بازی های مناسب، دنیای تجربی کودک را وسعت بخشند و از طریق بازی به شکوفایی و پرورش استعدادهای کودکان بپردازند.
بازی کودکان از عوامل گوناگون و چندگانه ای تأثیر می پذیرد. این عوامل را می توان به عوامل برونی و درونی تقسیم کرد. محیط، عنصر مهمی در تعیین نوع بازی بچه هاست. اگر محیط، روستا باشد و پدیده های طبیعی چون درخت، پرندگان و حیوانات در آن فراوان، چنین عناصری ابزار بازی و سرگرمی می شوند و در محیط شهر، عناصر و پدیده های دیگر دنیای کودک را به خود مشغول می دارند. جنس و سن نیز دو عنصر مهم و تأثیرگذار در نوع بازی ها هستند. پسران به بازی هایی گرایش دارند که پرشورتر و پر جنب و جوش باشند و دختران به بازی های آرام و ساکت و ملایم.
سن نیز عنصری تعیین کننده در نوع بازی کودکان است. بازی های ماه های آغازین تولد، حرکت دست و پا و سر، صداهای حنجره و دهان وچنگ زدن و حرکت دادن اشیاست.اما کودکان کم کم به بازی های جمعی علاقه نشان می دهند و در این بازی ها تجربه های ارزشمندی برای آینده اندوخته می کنند. بازی با کودکان تنها برای کودکان مفید نیست که برای بزرگ سالان نیز سازنده و مفید است. بازی کردن یک فعالیت لذت بخش است که در برگیرنده ی افراد، اشیا یا تحرک می باشد. هر چیزی، از فوت کردن حباب های صابون به اطراف گرفته تا خواندن یک قطعه شعر نوعی بازی محسوب می شود. تمامی والدین از این حقیقت آگاه هستند که بازی می تواند شامل هر فعالیتی باشد که کودک با اشیای اطراف خود انجام می دهد.
بررسی فرایند بازی و در نظر گرفتن آن به منزله ی یکی از فعالیت های انسان، به خصوص فعالیت های کودکان، از مسائلی است که روان شناسان همواره به آن توجه کرده اند. بازی مانند کُنش های روانی دیگر در شمار فعالیت اساسی روانی انسان قرار دارد . روان شناسان امروزه دیدگاه گسترده تری از جهان کودک و آن چه در آن می گذرد را عرضه داشته و تأکید خاصی بر آموزش و پرورش دوران کودکی و نقش مهم آن در زندگی آینده دارند. به طور مثال بلوم از پژوهش های خود نتیجه می گیرد که حدود 50 درصد از رشد هوشی کودک از بدو تولد تا 4 سالگی، حدود 30 درصد از 4 سالگی تا 8 سالگی و 20 درصد باقی مانده در فاصله ی 8 تا 17 سالگی شکل می گیرد.
نتیجه ی پژوهش ها در مورد رشد هوش کودک نشان می دهد همان طور که بهبود شرایط بهداشتی و تغذیه ای می تواند بر روی رشد جسمانی فرد نافذ بوده و آن را روز به روز بهتر گرداند، بهبود شرایط محیطی نیز امکان رشد هوشی کودک را هر چه بیشتر فراهم سازد؛ به این معنا که شرایط محیطی مساعدتر، امکان استفاده از توانایی های بالقوه ی وراثتی را افزون تر و ساده تر می سازد. در این راستا بازی یکی از عواملی است که بایستی مورد نظر قرار گیرد.
حال اگر بر اهمیت شرایط محیطی اتفاق نظر داشته باشیم، این سؤال پیش خواهد آمد که چگونه می توان از امکانات موجود به بهترین نحو استفاده نمود؟ از نظر ما بازی یکی از مهم ترین عواملی است که باید مورد نظر قرار گیرد، زیرا کودک آن چه را در اثر برخورد و تعاملات با محیط می آموزد، ضمن بازی تکرار کرده و با این تکرار درباره ی آن به بازاندیشی پرداخته و از این طریق آنها را بهتر درک می کند. بازی امکان تجربه و تعاملات مستقیم با عوامل محیطی را برای کودک فراهم می سازد. او با دست کاری کردن و تجربه ی مستقیم اشیا و روی دادهای محیطی، به دانسته ها و دانش خود می افزاید.
برگرفته از کتاب" یادگیری از طریق بازی"
تنظیم برای تبیان: کهتری
مقالات مرتبط
