تبیان، دستیار زندگی
گاز وی. اكس یكی از خطرناكترین تركیبات شیمیایی می‌باشد كه توسط انسان ساخته شده است و مورد استفاده آن در سلاحهای شیمیایی می‌باشد. از نظر ظاهری این گاز همانند روغنی كم رنگ می‌نماید
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گاز اعصاب VX

گاز وی. اكس یكی از خطرناكترین تركیبات شیمیایی می‌باشد كه توسط انسان ساخته شده است و مورد استفاده آن در سلاحهای شیمیایی می‌باشد. از نظر ظاهری این گاز همانند روغنی كم رنگ می‌نماید.

فرمول وی . ایکس

گاز وی. اكس (VX) در آزمایشگاه تحقیقاتی سلاحهای پروتون دان واقع در شهر ویلت شر انگلیس در سال 1952 ساخته شد و اثرات وحشتناك و مخرب آن مورد مطالعه قرار گرفت. دولت انگلیس فن‌آوری تولید این سلاح شیمیایی (VX) را در اختیار ایالات متحده قرار داد و در مقابل آن فن‌آوری سلاحهای هسته‌ای حرارتی را دریافت نمود.

فرمول شیمیایی این ماده CH3CH2-P(O)CH-SCH2CH2N(C3H7)2 می‌باشد و علی‌رغم نام متداول آن كه گاز وی‌. اكس می‌باشد این تركیب معمولاً به صورت مایع می‌باشد. این تركیب دارای خواص فیزیكی مانند نقطه تبخیر بسیار پایین ، بی‌بو و خاصیت چسبندگی بسیار قوی می‌باشد و نوعی از آن نیز تولید شده است كه دارای چنان خاصیت چسبندگی می‌باشد كه تقریباً پاك كردن آن از سطحی كه با آن در تماس بوده است را غیرممكن می‌سازد.

وی‌. اكس با آنزیم‌هایی كه لازمه فعالیت سیستم عصبی بدن می‌باشد تركیب شده و آنها را نابود می‌سازد، بنابراین می‌توان این نتیجه را گرفت كه VX سیستم عصبی را از بدن مجزا و اعصاب بدن را از كنترل خارج می‌نماید.

پادزهر وی. اكس آتروپین می‌باشد. اگر چه آتروپین خود نیز سمی بسیار مهلك می‌باشد اما وی. اكس و آتروپین باعث خنثی سازی یكدیگر می‌شوند.

خاصیت چسبندگی این ماده استفاده استراتژیك آن را جهت استفاده برای از كار انداختن پایگاه‌ها و یا فرودگاه‌های دشمن میسر می‌سازد. این چسبندگی بسیار قوی باعث مرگ نیروهایی می‌شود كه قصد استفاده از پایگاههای هوایی و یا پادگان‌های آلوده به وی‌.اكس را داشته باشند و حرف «V» كه پیشوند اسم آن می‌باشد به معنای ماندگاری درازمدت می‌باشد كه آن را بسیار خطرناك‌تر از گازهای اعصاب دیگر (سریG) مانند تابون (GA) و یا سارین (GB) می نماید.

بمباران شیمیایی

تابون (GA) و یا سارین (GB به سرعت تجزیه می‌شوند. مایع وی. اكس از طریق پوست و چشم قربانی به سرعت جذب شده و پس از یك تا 2 ساعت باعث مرگ وی می‌گردد و زمانی كه از آن به صورت اسپری (قطرت كوچك همانند حشره‌كش‌ها) استفاده ‌گردد تقریباً به صورت آنی باعث مرگ می‌گردد و چنانچه این تركیب استنشاق گردد مرگ را به همراه خواهد داشت منتهی در دراز مدت .

مقدار مصرف مرگ آور آن (LD-50) می‌تواند mg10 باشد.(LD-50 جهت یك انسان 65-60 كیلویی حدود mg2 می‌باشد ) وی‌. اكس با آنزیم‌هایی كه لازمه فعالیت سیستم عصبی بدن می‌باشد تركیب شده و آنها را نابود می‌سازد، بنابراین می‌توان این نتیجه را گرفت كه VX سیستم عصبی را از بدن مجزا و اعصاب بدن را از كنترل خارج می‌نماید.  پادزهر وی. اكس آتروپین می‌باشد. اگر چه آتروپین خود نیز سمی بسیار مهلك می‌باشد اما وی. اكس و آتروپین باعث خنثی سازی یكدیگر می‌شوند. استفاده از آتروپین باعث جداسازی وی.اكس از آنزیم‌های سیستم عصبی می‌شود. آتروپین باید به رگ دست و یا عضله تزریق گردد و در مواردی كه VX به صورت گاز استفاده شده است آتروپین باید مستقیماً داخل عضله قلب تزریق گردیده تا سریعاً وارد گردش خون گردد. استفاده از لباس جلوگیری از آلودگی شیمیایی و ماسك در مورد حملات موشكی آلوده به VX لازم می‌باشد.

این تركیب دارای خواص فیزیكی مانند نقطه تبخیر بسیار پایین ، بی‌بو و خاصیت چسبندگی بسیار قوی می‌باشد و نوعی از آن نیز تولید شده است كه دارای چنان خاصیت چسبندگی می‌باشد كه تقریباً پاك كردن آن از سطحی كه با آن در تماس بوده است را غیرممكن می‌سازد.

طبق آخرین اطلاعات از خواص كشنده گاز وی. اكس و ترین بر حسب قابلیت های خود تا به امروز به صورت گسترده استفاده نگردیده است و دلیل آن مرگ باری این گاز می‌باشد كه چنانچه جهت وزش باد تغییر كند وی. اكس به طرف نیروها و یا استحكامات خودی رانده شده و باعث مرگ آنها خواهد گشت.

چنانچه وی.اكس جهت نابودی دشمن مورد استفاده قرار گیرد می‌توان آغازگر یك سری حملات متقابل هسته‌ای گردد و دلیل آن طبقه‌بندی VX به عنوان سلاح كشتار جمعی است كه از منطقه اصابت پخش و منجر به مرگ هر جانداری در مسیر خود می‌گردد.

شیمیایی

فقط كشورهای آمریكا، فرانسه و روسیه دارای تركیب VX می‌باشند و انگلستان پس از دریافت فن‌آوری سلاحهای حرارتی هسته‌ای پروژه‌های خود را در ارتباط با وی.اكس متوقف نمود. باید توجه داشت تا به امروز مدرك جامدی دال بر استفاده از VX به دست نیامده است اما مستندات موجود نمایانگراستفاده صدام حسین در طی سالهای 1988-1980 در طی [دفاع مقدس] جنگ ایران و عراق بر علیه [رزمندگان اسلام] نیروهای ایرانی بسیار قوی می‌باشد و در كنار آن نیز می‌توان از استفاده احتمالی VX در حمله به كردهای عراق در شهر حلبچه نیز نام برد كه منجر به كشته شدن حداقل 5000 نفر و مشكلات زیست محیطی و بهداشتی عدیدی گردید.

پانوشت:

1-Proton Down Chemical Weapon Research Center

2-Wiltshire

3 -Thermonuclear Weapons

Low Volatility 4

5-Tabun

6-Sarin

7 - LD-50 استاندار مقدار مصرف مرگ آور می‌باشد كه به طور خلاصه می‌توان گفت كه LD-50 مقداری است كه مصرف آن باعث مرگ 50 درصدحیواناتی می‌شود (معمولاً موش، خرگوش و خوكچه هندی) كه آن مقدار ماده را مصرف كرده باشند.

8-Atropine


منبع :

پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس

تنظیم برای تبیان :

بخش هنر مردان خدا - سیفی