تبیان، دستیار زندگی
مصادیقی از داوری خطرناک میان دو کودک که در نگاه نخست ممکن است ساده و کم اهمیت جلوه کند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

داوری ،میان دو کودک؟!

کودکان درحال دعوا

داوری کردن برای موضوعات  مختلف میان کودکان  یا بزرگسالان بر اساس وظیفه یا به اختیار و داوطلبانه امری است که در عین اینکه آثار حقوقی و شرعی  را ممکن است در پی داشته با شد  اما گاه و بی گاه توسط افراد عادی بدون توجه و صرفا از روی کنجکاوی یا احساس بزرگتر بودن صورت می گیرد براین پایه  ودر راستای رسالت سایت تبیان در جهت اطلاع رسانی بهتر در مورد چنین مسایلی که دارای ماهیت حقوقی نیز می باشند نکاتی در این باره تقدیم شما می گردانیم.

در واقع  یکی از مهمترین مسایل مرتبط با این موضوع که خود موضوعات  متعدد دیگری را نیز در حقوق کودک مطرح  می سازد برخی تعارضات  و دوراهی هایی است که از منظر شرعی و  حقوقی برای کسانی  است که به داوری کردن برای موضوعات  مختلف میان کودکان  پرداخته اند .

داوری میان دو کودک ، در نگاه نخست ممکن است ساده و کم اهمیت جلوه کند اما حقیقت این است که  گاه آثار جدی و بسیار با اهمیت به  لحاظ حقوق یابد تا جایی که رفتار نادرست هرچند کوچک یک شخص به مسوولیت کیفری نیز بیانجامد !!

به عنوان یک مثال  فرض کنید برای یک اسباب بازی نزاع کودکانه ای میان چند طفل پیش آید و یکی از کودکان به دلیل کوچکتر بودن درصدد تصاحب وسیله بازی متعلق به کودک دیگر که از وی بزرگتر است باشد، آیا  از منظر شرعی و  حقوقی شخص ناظر بر این نزاع کودکانه می تواند وحق دارد  با وجود علم به مالکیت کودک بزرگتر نسبت به مورد نزاع ، برای کاستن از سر وصدا ی اطراف خود با استفاده از زور و غلبه خود کودک بزرگتر را از حق خود محروم سازد و اسباب بازی مورد اشاره را از تسلط وی خارج سازد و به کوچکتر بدهد؟! چنانچه کودک خرد سال بزرگتر در این میان بواسطه اصرار خود یا اصرار شخص ناظر صدمه ای را متحمل گردد چه کسی پاسخگوست؟ ! آیا نباید میان اقسام مداخله کنندگان تفاوت قایل شد ؟ مثلا اگر شخص مداخله کننده دارای سمت و مسوولیت حفاظت از کودکان را در یک مهد کودک دارا باشد ، با شخص فاقد سمتی که در این امر صرفا  به دلیل بر انگیخته شدن احساسات شخصی اش دخالت نموده است تفاوت ندارد؟! اگر در همین مثال مورد منازعه دو کودک یک شیء سمی بوده و با دخالت شخص ناظر سم موجود در آن شیء به دهان یک کودک رسوخ نموده و وی دچار مسمومست جدی  گردیده آیا می توان وی را به دلیل مورد ملاحظه قرار ندادن خطرات احتمالی مساله و دخالتش مورد مواخذه و از منظر شرعی و  حقوقی  دارای مسوولیت تلقی نمود؟! اگر در اثر این مداخله و داوری خودسرانه حیات یک یا چند طفل به مخاطره افتد چگونه می شود ؟ شاید با عدم مداخله فساد کمتری برای اطفال می بود؟ پاسخ و راه حل چگونه است؟!

آتش اختلاف

راه حل چیست؟

حقیقت این است که با همه گستره وسیع مطالعات حقوقی هنوز هم گاه با بروز مصادیق خارجی همچون مصداق بیان شده ، بسیاری از مواد مختلف و متعدد و قواعد گونه گون حقوق مد نظر قرار می گیرند؛ بر این پایه راه حل های ذیل قابل بررسی به نظر می رسند.

راه حل اول:

می توان با تفکیک میان جایی که شخص داور (مداخله کننده در مثال ما ) قصد و عمد دارد و می داند که خطر حادثه ای که برای طفل رخ داده  محتمل  بوده و جایی که نمی دانسته و قصد ی ندا شته تفاوت گذاشت ؛ همینطور جایی را که مداخله کننده عمدی نداشته اما  بی مبالاتی کرده باید وی را تا حدودی دارای مسوولیت تلقی نمود و البته در مورد اخیر باید مسولیت کمتری برای وی در مقایسه با شخص عامد مورد ملاحظه قرار گیرد.

راه حل دوم:

یاید تفاوت را در جای دیگری قایل بود  و با عنایت به برخی حقوق والدین همچون حق سرپرستی والدین نسبت به طفل ،  این گونه نتیجه گیری نمود که  در واقع با پذیرش حق سرپرستی و حضانت برای والدین ایشان از منظر حقوقی  ایشان صاحب اختیار طفل محسوب می گردند  و مسوولیتی  به خاطر تصمیم و مداخله و داوری مورد بحث این مقاله ندارند  اما دیگران  دارای مسوولیت  تمام و کمال داوری خود و نتایج ناشی از آن می باشند.

راه حل سوم:

باید میان مفسده ای که برای طفل در فرض مداخله و داوری  کردن  وجود دارد با مفسده عدم  مداخله و داوری تفصیل قایل شد و در هریک از مصادیق سنجید که کدام مهمتر است تا بر حسب آن مسوول مشخص شود و به عبارت ساده تر بتوان گفت داور دفع  افسد به فاسد کرده یا نه ؟

راه حل چهارم :

باید دید که آیا راه حل سومی برای شخص دخالت کننده وجود داشته است یا خیر ؟ مثلاً اگر می توانسته با وسیله ای غیر از راه حلی که در عمل انتخاب نموده ومنجر به صدمه مزبور شده نزاع را فیصله دهد و یا لااقل خسارت کمتری به بار آورد ولی اقدام نکرده یا  کوتاهی کرده  مسوول است و در غیر این صورت فاقد مسوولیت کیفری است هرچند مسوولیت مدنی وی به بدلیل اتلاف یا تسبیب واقع شده  در جای خود باقی است.

نتیجه گیری:

آنچه ازمنظر نگارنده این سطور موجه تر  و مدلل تر به نظر می رسد این است که در این مساله نیز باید میان تئوری های  گونه گون  ارایه شده تلفیقی معقول و منطبق بر اصول شرعی و حقوقی و دقیق صورت گیرد و البته ملاک نخستین نظر با توجه به اهمیت علم و قصد در اولویت قرار می گیرد؛هرچند  با عنایت به اهمیت قابل توجه برخی نظرات طرح شده فرصت  پرداخت کامل هریک از این نظرات و ابعاد دیگر موضوع  صرفا در یک مقاله شایسته نیست.

نویسنده : زهروی -دانشجوی دکترای حقوق

دانشگاه تهران

منابع و  ماخذ

رسایل فقهی . علامه جعفری.

قواعد فقه . دکتر محمدی.

حفوق مدنی . دکتر امامی.

قاعده غرور. دکتر صفری.

حقوق جزای عمومی .دکتر آقایی نیا

حقوق جزای عمومی . دکتر اردبیلی

حقوق جزای عمومی. دکتر دکتر گلدوزیان.

حقوق خانواده دکتر کاتوزیان.

حقوق خانواده دکتر صفایی.

اعلامیه حقوق بشر اسلامی مصوب  1990.

قانون مدنی .

قانون مجازات اسلامی .

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.