باز خوانی یک رویداد مهم

1. آینده نگری برای حوزه و برنامه ریزی

2. مدیریت تحول

3. مدرک مستقل حوزوی و پرهیز از مدرک گرایی

4. تسهیل کتب حوزه همراه با غنای علمی

5. تکمیل و کارآمد شدن مدیریت حوزه

6. سیاست‌گذاری کلان حوزه در شورای عالی

7. تدوین چشم انداز

8. بذل فرصت کافی در شورا برای مدیریت حوزه

9. استفاده از بدنه کارشناسی حوزه

10. تشکیل شورای برنامه ریزی حوزه

11. آمار گیری دقیق

12. برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی

13. منزلت اجتماعی و تشکیل هیئت علمی

14. سمینار مدیران مدارس علمیه و انتقال تجارب

15. انسجام مرکزیت حوزه برای تعامل با نظام و دولت

16. تشکیل موسسه تربیت مبلغ بین‌المللی

17. برنامه ریزی برای تجلیل و تعظیم منبر

سرفصل دغدغه‌های نخبگان نیز که در قالب گزارش، انتقاد ، پیشنهاد و راهکار مطرح شد به شرح زیر است:

1. فقه اسلامى؛ پاسخ‌گوى نیازهاى آینده

2. تخصص‌گرایى و اصلاح متون درسى

3. اختصاص سهم بیشتر به قرآن

4. عملیاتى شدن وحدت حوزه و دانشگاه

5. تفکیک قلمرو وحدت و تعامل

6. راه‌هاى اصلاح جایگاه علوم انسانى

7. به رسمیت شناختن هویت مستقل علمى حوزه

8. مرجعیت رسمى حوزه‌ها در عرصه معارف اسلامى

9. اتخاذ راهبردهاى عملى براى تعامل

10. تمرکززدایى در ارتباط دستگاه‌هاى نظام با حوزه

11. تدوین نظام‌نامه جامع حوزه‌هاى علمیه

12. ضرورت هماهنگى بین دستگاه‌هاى تبلیغاتى

13. ترسیم سیاست تبلیغى واحد و منسجم در کشور

14. عمق‌بخشى به فرایند تبلیغ و فعالیت مبلغان

15. تعمیم عرصه‌هاى تبلیغ

16. شناسایى و تقویت ظرفیت‌هاى جدید تبلیغى

17. پیشنهادهایى براى اهتمام بیشتر به ادبیات در حوزه

18. هماهنگى در تعیین اهداف حوزوى

19. برنامه‌ریزى براى حضور خواهران طلبه خارجى

20. آموزش عربى و انگلیسى

21. لزوم پیشرفت حوزه در بخش بین‌المللى

22. موانع تبلیغ دین در عرصه بین‌المللى

23. راه فعال‌تر شدن حوزه در بخش بین‌المللى

24. تأسیس معاونت بین‌الملل حوزه

25. تأسیس مؤسسه آموزشى و پژوهشى بین‌المللى

26. تأسیس مدرسه علوم عقلى و گسترش درس‌هاى عرفان

27. آسیب‌شناسى نظام حوزه از جهت تدریس

28. متن‌محورى به جاى موضوع‌محورى

29. رفع کاستی‌هاى منطق حوزه

30. ضرورت کاهش دوره تحصیل

31. آسیب‌ها و بایسته‌هاى فقه‌آموزى و فقه‌پژوهى

32. لزوم تحول در فضاى پژوهشى حوزه

33. تبیین جایگاه فقه و اصول در نظام آموزشى

34. نحوه تعامل مؤسسات آموزشى با مدیریت حوزه

35. شناسایى و طبقه‌بندى استعدادهاى خواهران

36. ضرورت توجه به تحصیلات تخصصى خواهران

37. سامان‌دهى و هدف‌مند کردن فعالیت‌هاى پژوهشى خواهران

38. لزوم تعامل بین مراکز حوزوى فرهنگى و حوزه خواهران

39. محورهاى تعامل حوزه و نظام اسلامى

40. تعامل حوزه و نظام بر اساس نظریه امام(ره)

41. راه کارهاى تحقق الگوى مطلوب تعامل حوزه و نظام

42. استفاده از فناورى براى ابلاغ رسالت فراگیر اسلام

43. پیشنهادهایى در بهره‌گیرى از فناورى اطلاعات

44. راه‌هاى تربیت طلاب هدف‌مند و کارآمد

45. تحولات لازم در عرصه برنامه‌ریزى

46. تحولات لازم در عرصه پذیرش طلاب

47. تهدیدهاى نهضت نرم‌افزارى

48. راه کارهایى براى پیشبرد نهضت نرم‌افزارى

49. تأکید بر تدوین متون درسى

50. ضرورت انجام پژوهش در ضمن تحصیل

51. توجه به مقوله هنر در حوزه

52. همکارى حوزه و وزارت آموزش و پرورش

53. حضور در صحنه بین‌المللى و مقابله با عقاید باطل

54. ضرورت تدوین طرح جامع حوزه‌هاى علمیه

اکنون در سالگشت این جلسه پربار و ماندگار از خود می‌پرسیم حوزه این دغدغه‌ها و راهنمودها را شنیده است؟ اکنون چند گام در این مسیر برداشته و چه گام‌هایی مانده؟

واقعیت این است که رهبر انقلاب فرمودند : «تحول اجتناب‏ناپذیر است. تحول، طبیعت و سنت آفرینش الهى است؛ این را بارها من مطرح کرده‏ام، گفته‏ام. تحول رخ خواهد داد. خوب، حالا یک واحدى را، یک موجودى را فرض کنیم که تن به تحول ندهد؛ از یکى از دو حال خارج نیست: یا خواهد مُرد یا منزوى خواهد شد. یا در غوغاى اوضاعِ تحول یافته مجال زندگى پیدا نمیکند، زیر دست و پا له میشود، از بین میرود؛ یا اگر زنده بماند، منزوى خواهد شد... می‌شود رفت، می‌شود از تحول دورى گزید، اما با انزوا. اگر حوزه بخواهد از تحول بگریزد، منزوى خواهد شد؛ اگر نمیرد، اگر زنده بماند. البته مایه‏ى دین مانع مردن می‌شود، اما منزوى خواهد شد؛ روزبه‏روز منزوى‏تر خواهد شد. تحول حتمى است، منتها تحول دو طرف دارد: تحول در جهت صحیح و درست، تحول در جهت باطل و غلط. ما باید مدیریت کنیم که این تحول در جهت درست انجام بگیرد. این وظیفه‏ى مؤثرین در حوزه است. مدیران حوزه، فضلاى حوزه، صاحبنظران حوزه باید همتشان این باشد. از تحول نباید گریخت. »

پس آیا این هشدار را نباید جدی گرفت که ممکن است ده یا بیست سال دیگر حوزه‌ای داشته باشیم که یا به دلیل بی مدیریتی یا سوء مدیریت ،‌ چنان متحول شده باشد که از هویت خود رها شده باشد؟

یا شاید آن روز خاطره‌ای از حوزه باقی بماند و مردم از روزی سخن بگویند که حوزه پرشوری دایر بوده است؟

طلبه‌های کم سواد، بحران زده ، بی‌مسئولیت، بی‌هویت ولی مدرن و به روز! یا چند آخوند عمامه به‌سر که تنها به درد نماز میت و روضه خوانی بر سر اهل قبور بخورند چه فرجام تلخی خواهد بود؟ و تلخ‌تر آن که در چنین ایامی ولی فقیه آگاه و دلسوز، همه هشدار ها را داد و نخبگان و فعالان حوزه نیز حرف خود را ثبت کردند .

اما آیا سرنوشت حوزه ای که باید نظریه پرداز حکومت اسلامی باشد و جامعه پیش‌ از ظهور را تربیت و اداره کند چنین است و زیبنده آن؟ آیا نباید فرصت استثنایی انقلاب اسلامی و نعمت ولایت فقیه را قدر شناخت و آینده حوزه را با ایثار و بذل همت ، بیمه کرد؟

در برابر این چالش نیز به همان جمله روشنگرانه رهبر فرزانه انقلاب تکیه می‌کنیم که در جمع طلاب و روحانیان فرمودند : « بعضی، تا گفته می‏شود که «حوزه را اصلاح کنید» می‏گویند: «آقا! این حوزه اصلاح بردار نیست» و دلیلی هم برایش می‏سازند. مثلاً می‏گویند: چون اینها مخالفند، یا آنها اقدام نمی‏کنند؛ و مانند این بهانه‏ها. نه آقا! چرا این حرفها را می‏زنید؟! کدام مجتمع علمی، رؤسایی به این خوبی، طهارت و نزاهت، یا بزرگانی به این قداست و باتقوایی دارد؟! کجا جوانانی با این انگیزه، زهد، بی‏توقّع و با این شور و شوق دارد؟ چرا ما مأیوس باشیم؟! این حوزه علمیّه می‏تواند نابسامانیهایش را خودش سامان دهد و باید اصلاح را از درونِ خودِ حوزه آغاز کند. این نابسامانیها، انواع و اقسامی دارد؛ مانند زمینه‏های محتوایی، شکلی، سازماندهی، نظام آموزشی، کتابهای درسی و امثال اینها... بسیاری از بزرگان حوزه هستند که می‏خواهند اقدامات خوبی انجام دهند. شما جوانان باید آنها را پشتیبانی و کمک کنید. باید از آنها بخواهید و توقّع داشته باشید. شما، مانند فرزندان بزرگان حوزه هستید. فرزند هم به پدرش مراجعه و اصرار می‏کند تا او برایش کاری انجام دهد. بالأخره، باید بشود و چاره‏ای نیست.»

و نیز در جمع فضلای حوزه فرمودند: « به دهن کسانی بزنید که در مقابل هر حرف اصلاحی، وسوسه‌ای را وسط می‌گذارند.»

منبع رسا                                        تنظیم مجید نقدی گروه حوزه علمیه