هجوم وحشیانه پهلوی به حرم امام رضا ( علیه السلام)

در سال‏1307 ه. ش در شبكه پیرامون فلكه حرم مطهر تغییرات اساسی به عمل آمد و فلكه دور حرم به شعاع 180 متر از نوك گنبد و به پهنای 30 متر احداث گردید كه بعدا ساختمان‏های موزه و كتابخانه و تالار تشریفات نیز به این مجموعه اضافه شد، اماچندی نگذشت كه به دستور رضاخان پهلوی در مجموعه بارگاه مقدس رضوی حادثه موهن و اسفناك «مسجد گوهرشاد» به وجود آمد.

علت اصلی وقوع حادثه مسجد گوهرشاد در سال 1314 ه. ش آن بود كه رضاخان تصمیم حمله به فرهنگ و سنن ملی از طریق تغییر لباس را داشت و نیز كشف حجاب بانوان را هم زمزمه می‏كرد . در این موقع روحانیان مشهد زبان به اعتراض گشودند و مردم را به جمع شدن و تظاهرات تشویق می‏كردند كه خطبای معروف شهر مانند شیخ مهدی واعظ خراسان، شیخ عباسعلی محقق و شیخ محمدتقی بهلول در مسجد گوهرشاد و صحنهای مطهر به منبر می‏رفتد.

بخصوص شیخ بهلول قهرمان معركه، كه سخنرانیهای طولانی و پرحرارت انجام می‏داد. صبح روز جمعه 20 تیرماه 1314 برابر با دهم ربیع‏الثانی 1354 ه. ق قزاقان مستقر در مشهد برای متفرق ساختن مردم وارد عمل شدند و بی محابا در صحن جدید به روی مردم تیراندازی كردند كه در نتیجه عده‏ای كشته و زخمی شدند پس از این هجوم مردم اطراف مشهد با داس و چهارشاخ و بیل و... به سوی بارگاه مقدس رضوی سرازیر شدند و در صحنها و مسجد گوهرشاد اجتماع نمودند.

روحانیان به ویژه شیخ بهلول نیز به سخنرانیهای اعتراض‏آمیز خویش ادامه می‏دادند. روز شنبه 21 تیرماه كه بارگاه رضوی بخصوص مسجد گوهرشاد همچنان در التهاب بود، پاكروان استاندار خراسان، سرهنگ نوایی رئیس شهربانی و سرلشكر مطبوعی فرمانده لشكر به بهانه حفاظت از بانكها دستور می‏دهند نظامیان بارگاه رضوی و مسجد گوهرشاد را محاصره كنند. در این موقع اسدی نایب‏التولیه وقت آقایان مجتهدان را به بهانه این كه رضاشاه جواب تلگراف آنان را داده است‏به كشیكخانه و دارالتولیه حرم رضوی دعوت كرد. پاسی از نیمه شب گذشته صدای غرش مسلسلهای قزاقان بلند شد و دژخیمان رژیم پهلوی به روی مردم تیراندازی كردند. صدای «وامحمدا» و «واعلیا» بلند شد، گفته‏اند در این واقعه بین دو تا پنج‏هزار تن به شهادت رسیدند و حدود 1500 نفر دستگیر شدند. سپس كشته‏شدگان و حتی نیمه‏جان‏ها را شبانه با كامیون از محل خارج كردند و در گودال خشتمالها و باغ‏خونی دسته‏جمعی دفن نمودند. سپس به شستشوی مسجد پرداختند. روز23 تیرماه اثر چندانی از قتل و غارت باقی نماند.

منبع: فارس (باتلخیص)