تیشه‌ی ریشه زن
در روایت آمده که «الإنسان بُنیانُ اللّه»؛ انسان بنیان خدا است؛ «مَلْعُونٌ مَنْ هَدَمَ بُنْیانَهُ» ؛1كسى كه ساختمان وجود انسان را نابود كند، از رحمت خدا محروم است.
بنابر آن چه خداوند در قرآن بیان فرموده و سخنانى كه از انبیا و ائمه نقل شده است، تنها تیشهاى كه مىتواند بنیان انسان را خراب كند، گناه است.
«وَلاَ تَعَاوَنُوا عَلَى الاْءِثْمِ وَالْعُدْوَ نِ»2.و یكدیگر را بر گناه و تجاوز، یارى ندهید .
«وَلاَ تَقْرَبُوا الْفَوَ حِشَ مَاظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ»3.و به كارهاى زشت چه آشكار و چه پنهانش نزدیك نشوید .
«وَلاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ»4.و به مال یتیم، نزدیك نشوید.
«وَ لاَ تَقْرَبُوا الزِّنَىآ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِیلاً »5.و نزدیك زنا نشوید كه كارى بسیار زشت و راهى بد است .
«وَ لاَ یَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضاً أَیُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن یَأْكُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً»6.و از یكدیگر غیبت نكنید ، آیا یكى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مردهاش را بخورد ؟
«إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الظَّالِمِینَ »7.یقیناً خدا ستمكاران را دوست ندارد .
«إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ »8.همانا خدا هیچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد .
«وَاللّهُ لاَ یُحِبُّ الْفَسَادَ »9.و خدا فساد و تباهى را دوست ندارد .
«وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِینَ »10.و پروردگارت به مفسدان ، داناتر است .
«یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا لاَ تَأْكُلُوآا أَمْوَ لَكُم بَیْنَكُم بِالْبَاطِلِ إِلاَّآ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ »11.اى اهل ایمان ! اموال یكدیگر را در میان خود، به باطل [ و از راه حرام و نامشروع ] مخورید ، مگر آنكه تجارتى از روى رضایت میان خودتان انجام گرفته باشد .
تنها تیشه خراب كننده این ساختمان گناه است و اگر این ساختمان خراب گردد، تنها ابزار بازسازى آن، توبه است.
توبه راستین
نقل است كه فردى به حضرت على علیه السلام گفت12: على جان! من گناه بزرگى مرتكب شدهام كه جریمه آن بسیار سنگین است. یا باید مرا بكشى یا از بلندى پرتابم كنى و یا به آتش بسوزانى.
امام فرمود : اصلاً سخنان تو را قبول ندارم، از این جا برو! مرد برخاست كه برود ؛ اما دوباره گفت : على جان! راست گفتم. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود : ادامه نده، برو! دیگر این سخنها را تكرار نكن.
جوان رفت ؛ اما آرام نشد و برگشت و گفت : على جان! از كارى كه كردهام، بسیار ناراحتم. امام على علیه السلام فرمود : سه بار به این كار اقرار كردى. اكنون از بین مجازاتهایى كه گفتى، با كدام یك موافق هستى؟ جوان گفت : مرا باید آتش بزنى، من لیاقت این دنیا و استفاده از نعمتهاى خدا را ندارم. من گناهى بالاتر از زنا مرتكب شدهام.
امام على علیه السلام فرمود : به كسى چیزى نگو و فردا به آن بیابان دور افتاده بیا كه كسى تو را نبیند. من آن جا این مجازات را در حق تو اجرا مىكنم.
روز بعد، امیرالمؤمنین در آن بیابان، آتشى روشن كرد و به جوان گفت : آیا حاضرى؟ جوان گفت : بله، سپس برسید یا على اگر در این آتش بسوزم، آیا گناهم پاك مىشود؟ امام فرمود : بله، حتما. جوان گفت : اكنون مىخواهم دو ركعت نماز بخوانم. امام فرمود : بخوان.
«وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنَّهَا لَكَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ »13.از صبر و نماز، یارى بخواهید و یقیناً این كار، جز بر فروتنان ، گران و دشوار است .
جوان در سجده آخر نماز، زار زار گریست و گفت : مولاى من! من با تو مخالفت كردم. این حق من است كه مرا بسوزانند ؛ اما من خود را به دست على سپردم تا مرا بسوزاند. از تو مىخواهم كه پس از مرگ، دیگر مرا به آتش جهنم نسوزانى .
امیرالمؤمنین هم در گوشهاى به سجده افتاد و او نیز شروع به گریه كرد و گفت : الهى! این جوان را به من ببخش و از مجازات دنیایى او بگذر! آن گاه امیرالمؤمنین با همان حال برخاست و به سوى جوان رفت، دست او را گرفت و گفت : ملائكه را به گریه انداختى، برخیز، خدا تو را بخشید.
آرى، هر ساختمانى كه ویران مىشود، بازسازى مىگردد. ساختمان وجود انسان نیز، با توبه بازسازى مىشود و به مدد الهى، مسیر كمال را در پیش مىگیرد كه این، وعده خداوند به انسانها است.
___________________
1. تفسیر الكشّاف: 1/554.
2. مائده (5) : 2.
3. انعام (6) : 151.
4. انعام (6) : 152.
5. اسراء (17) : 32.
6. حجرات (49) : 12.
7. شورى (42) : 40.
8. لقمان (31) : 18.
9. بقره (2) : 205.
10. یونس (10) : 40.
11. نساء (4) : 29.
12. وسائل الشیعة : 18.
13. بقره (2) : 45.
برگرفته از سخنان حاج شیخ حسین انصاریان
