شیطان در لباس احرام
وجود مبارك حضرت امیر(سلام الله علیه) می‌فرماید شیطان وقتی نفوذ می‌كند اول وسوسه می‌كند و در حرم و حریم قلب حركت می‌كند و این شخص غافل است، بیدار نیست، یك گروه خاصّی‌اند كه «إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُم مُبْصِرُونَ»[1]. این شیطان لباس احرام می‌پوشد با اینكه حرامی است، این حرامیِ جامه ی احرام در بركرده در اطراف كعبه ی دل دارد طواف می‌كند، این را می‌گویند طائف.
فرمود این طائف حرامی در دور كعبه ی دل الآن می‌گردد، منتظر است چه موقع درونِ كعبه ی دل باز می‌شود كه برود و در دل نفوذ بكند: «إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ»، مؤمنان راستین «تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُم مُبْصِرُونَ»، و دفع می‌كنند اما آنهایی كه غافل‌اند، این حرامیِ احرام‌بسته ی طواف كننده وارد درون كعبه ی دل می‌شود. وقتی وارد درون كعبه ی دل شد با وسوسه كار خودش را آغاز می‌كند و این شخص را وادار می‌كند كه مصالح ساختمانی این شیطان را كه وارد شد فراهم بكند؛ چون وقتی وارد شد در قلب او ارادات و خواسته‌های او را هم سر و سامان می‌دهد. با معاصی و گناهان، این شخص را وادار می‌كند كه این خَس و خاشاك را وارد كند. با این خس و خاشاك، این پرنده ی حرام‌گوشت یعنی شیطان اینجا لانه می‌زند، آشیانه می‌كند. وقتی آشیانه كرد تخم‌گذاری می‌كند. وقتی تخم‌گذاری كرد این تخمها را زیر پَر گرم نگه می‌دارد. وقتی گرم نگه‌داشت اینها را به صورت جوجه در می‌آورد وقتی به صورت جوجه در آورد كلّ این فضای دل را این جوجه‌ها پُر می‌كنند.اینها از لطیف‌ترین بیانات نورانی حضرت امیر است كه در خطبه ی چهار نهج‌البلاغه است.
فرمود وقتی كه وارد شد مسكن فراهم كرد، آشیانه فراهم كرد آنگاه «بَاضَ» یعنی بیضه‌گذاری می‌كند، تخم‌گذاری می‌كند، بعد از اینكه فرمود: «بَاضَ وَ فَرَّخَ»، فَرْخ و فرّوخه یعنی جوجه تفریخ می‌كند؛ یعنی این تخمها را به صورت فرّوخ (و فرخ، یعنی جوجه) در می‌آورد «بَاضَ وَ فَرَّخَ»، وقتی كه این جوجه‌ها از این آشیانه در آمدند «دَبَّ وَ دَرَجَ»[2]؛ (دابّه دابّه که می‌گویند همین است) این شخص می‌بینید آرام ندارد، همیشه دلش شور می‌زند. همیشه دلش در وسوسه است؛ كجا بچاپد، كجا بدزدد، با چه كسی هماهنگ بشود، با چه كسی بسازد، با چه كسی بسوزد؛اینها «دَبَّ وَ دَرَجَ» پس «بَاضَ» است و «فَرَّخَ» است و «دَبَّ» است و «دَرَجَ». آن وقت كلّ این فضا را این جوجه شیطانها پُر كردند. وجود مبارك حضرت امیر دارد كه از آن به بعد «فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ» از آن به بعد این شخص دیگر تسخیرشده است. هر وقت شیطان می‌خواهد نگاه بكند به نامحرم با چشم این نگاه می‌كند، می‌خواهد آبروی كسی را ببرد با قلم و زبان این می‌برد «نَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ». اینها می‌شوند تریبون شیطان «وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ»[3]. با زبان اینها حرف می‌زند. در آن خطبه‌ای كه فرمود در وصف متّقیان كه «أَهكَذَا تَصْنَعُ الْمَوَاعِظُ» آن شخص صیحه زد و جانش را از دست داد آن شخص دیگر به وجود مبارك حضرت امیر گفت كه اگر موعظه اثر می‌كند پس چرا در شما اثر نكرده است نمی‌داند كه هر كسی یك شأن خاصّی دارد حضرت فرمود: «نَفَثَ الشَّیْطَانُ عَلَی لِسَانِكَ»[4] این شیطان است كه از زبان تو این حرف را در آورده كه من با این شخص خیلی فرق دارم بعضیها را یك آب نهر می‌برد، بعضیها را آب بحر هم نمی‌تواند ببرد این موعظه می‌تواند در او اثر بگذارد او قالب تهی كند اما دریا هم بشود نمی‌تواند علی را از جا بكِند حسابی دارد، كتابی دارد فرمود این حرفی كه تو زدی شیطان بود كه از زبان تو گفت.
شیطان، این طائف حرامی در دور كعبه ی دل الآن می‌گردد، منتظر است چه موقع درونِ كعبه ی دل باز می‌شود كه برود و در دل نفوذ بكند: «إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ»
اینها تشبیه نیست، اینها مجاز نیست، اینها استعاره نیست، اینها كنایه نیست اینها را حكمت مشخص كرده است همان‌طوری كه شرط متأخّر را فقهای بزرگوار(رضوان الله علیهم) تبیین كردند اینها را هم حكما تبیین كردند به مقداری كه عقل می‌‌فهمد آن اسراری را كه نمی‌فهمد كه معذور است «وَمَا أُوتِیتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلاً»[5].
_______________
[1] . سوره ی اعراف، آیه ی 201.
[2] . نهج‌البلاغه، خطبه ی 7.
[3] . نهج‌البلاغه، خطبه ی 7.
[4] . نهج‌البلاغه، خطبه ی 193.
[5] . سوره ی اسراء، آیه ی 85.
برگرفته از: درس تفسیر آیت آلله جوادی آملی
