تبیان، دستیار زندگی
اخلاق جزء اعمال است ولی ریشه‌های علمی، معرفتی دارد وگرنه اخلاق عمل است ، عملِ قلبی است؛ تواضع، قناعت، غبطه همه ی اینها جزء اعمال قلبی است. اخلاق این‌چنین است اینها همه‌شان در برزخ با انسان هست اگر كسی تحصیل نكرده كه دیگر نمی‌تواند تحصیل كند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا در برزخ تکامل هست؟

برزخ

درباره ی تكامل برزخی در برزخ باید گفت تكامل علمی هست ولی تكامل عملی نیست یعنی خیلی از چیزها در برزخ برای انسان كشف می‌شود در قیامت هم كشف می‌شود كه می‌گویند «رَبَّنَا ابْصَرْنَا وَسَمِعْنَا»[1] اما تكاملِ عملی نیست یعنی انسان بتواند كاری انجام بدهد از قبیل ایمان و عمل صالح چه عملِ قلبی، چه عمل جارحی كه به وسیله ی عمل كامل بشود این‌چنین نیست اما آن باقیات و صالحات كه «إذا مات ابن آدم انقطع عمله الاّ عن ثلاث»[2] آنها در حقیقت آثار عملِ خود انسان است اگر «ولد صالح یدعو له»، اگر شجره‌ای غَرس كرد، اگر كتابی را نوشت و اگر راهی را احداث كرد و اگر چشمه یا قناتی را احداث كرد همه نتیجه ی عمل خود اوست عملی كه انجام داده است بركاتش یكی پس از دیگری به او می‌رسد این دیگر عملِ جدیدی نیست.

اخلاق جزء اعمال است ولی ریشه‌های علمی، معرفتی دارد وگرنه اخلاق عمل است ، عملِ قلبی است؛ تواضع، قناعت، غبطه همه ی اینها جزء اعمال قلبی است. اخلاق این‌چنین است اینها همه‌شان در برزخ با انسان هست اگر كسی تحصیل نكرده كه دیگر نمی‌تواند تحصیل كند.

اگر شجره‌ای غَرس كرد، اگر كتابی را نوشت و اگر راهی را احداث كرد و اگر چشمه یا قناتی را احداث كرد همه نتیجه ی عمل خود اوست عملی كه انجام داده است بركاتش یكی پس از دیگری به او می‌رسد

برزخ

اما اینكه درباره ی بعضی آمده كه «بَعثه الله یوم القیامة فَقیها»[3] سرّش این است كه هر كس در دنیا به اصول دین و فروع دین معتقد بود و عمل كرد در قیامت موحّد و آگاه مبعوث می‌شود هر كسی اینها را یاد گرفته و در عمل كردن سستی كرده ممكن است این مطالب هم از یادش برود در بحثهای قبل هم مشابه این را داشتیم كه خدای سبحان وعده نداد نفرمود هر كس كار خوب كرد ما به او پاداش می‌دهیم آنكه در قرآن است این است كه هر كس در محكمه ی ما در یوم الحساب با عمل صالح آمد دستش پُر است ما به او پاداش می‌دهیم «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ»[4] نه «مَن فعل الحسنة» خیلیها هستند كه كار خوب كردند بعد كار شرّ كردند «خَلَطُوا عَمَلاً صَالِحاً وَآخَرَ سَیِّئاً»[5] با دستِ خالی می‌میرند اینها را كه خدای سبحان پاداش نمی‌دهد كه، اگر كسی یوم الحساب با دست پُر بیاید یكی، ده برابر پاداش دارد اما اگر كسی بگوید من در دنیا سابقاً كار خوب كردم بعد فرمود خب بله كار خوب كردی اما «خَلَطُوا عَمَلاً صَالِحاً وَآخَرَ سَیِّئاً» اوضاعت را هم به هم زدی و نتایج دنیایی را هم كه هدفت بود گرفتی اما الآن دستت خالی است اگر كسی به محكمه می‌رود به یوم الحساب می‌رود پای میزان می‌رود باید دستش پُر باشد سخن از «مَن فعل الحسنة» نیست سخن از «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ» است لذا بعضیها آنچه را كه در دنیا خواندند در قیامت یادشان نیست.

پی نوشت:

[1] . سوره ی سجده، آیه ی 12.

[2] . مستدرك‌الوسائل، ج12، ص230.

[3] . وسائل‌الشیعه، ج27، ص91.

[4] . سوره ی انعام، آیه ی 160.

[5] . سوره ی توبه، آیه ی 102.

برگرفته از درس تفسیر آیت الله جوادی آملی

شکوری/گروه دین واندیشه

تنظیم : سعیدآقازاده