حیات پس از مرگ
آیا انسان پس از مرگ یكباره وارد عالم قیامت مىشود و كارش یكسره مىگردد، و یا انسان در فاصله مرگ و قیامت یك عالم خاصى را طى مىكند و هنگامى كه قیامت كبرى بپا شد وارد عالم قیامت مىگردد؟
(و البته این را هم مىدانیم كه تنها خدا مىداند كه قیامت كبرى كى بپا مىشود. حتى پیامبران نیز از این مطلب اظهار بى اطلاعى كردهاند.)
مطابق آنچه از نصوص قرآن كریم و اخبار و روایات متواتر و غیرقابل انكارى كه از رسول اكرم و ائمه اطهار (علیهمالسلام) رسیده است استفاده مىشود، هیچ كس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت كبرى نمىشود، زیرا قیامت كبرى مقارن است با یك سلسله انقلاب‌ها و دگرگونی‌هاى كلى در همه موجودات زمینى و آسمانى كه ما سراغ داریم یعنى كوه‌ها، دریاها، ماه، خورشید، ستارگان، كهكشان‌ها.
هنگام قیامت كبرى هیچ چیزى در وضع موجود باقى نمىماند. به علاوه در قیامت كبرى اولین و آخرین جمع مىشوند، و ما مىبینیم كه هنوز نظام جهان برقرار است و شاید میلیون‌ها و بلكه میلیاردها سال دیگر نیز برقرار باشد و میلیاردها میلیارد انسان دیگر بعد از این بیایند.
همچنین از نظر قرآن كریم هیچ كس در فاصله مرگ و قیامت كبرى در خاموشى و بى حسى فرو نمىرود، یعنى چنین نیست كه انسان پس از مردن در حالى شبیه بیهوشى فرو رود و هیچ چیز را احساس نكند، نه لذتى داشته باشد نه المى(درد)، نه سرورى داشته باشد و نه اندوهى. بلكه انسان بلافاصله پس از مرگ وارد مرحلهاى دیگر از حیات مىگردد كه همه چیز را حس مىكند، از چیزهایى لذت مىبرد و از چیزهاى دیگر رنج، البته لذت و رنجش بستگى دارد به افكار و اخلاق و اعمالش در دنیا.
این مرحله ادامه دارد تا آنگاه كه قیامت كبرى بپا شود. در آن هنگام در اثر یك سلسله انقلاب‌ها و دگرگونی‌هاى بى نظیر كه در آن واحد جهان را فرا مىگیرد و از دورترین ستارگان گرفته تا زمین، همه مشمول آن دگرگونى مىشوند، این مرحله یا این عالم كه براى هر كسى یك فاصله و حد وسط میان دنیا و قیامت مىشود، پایان مىپذیرد.
پس، از نظر قرآن كریم عالم پس از مرگ در دو مرحله صورت مىگیرد، و به تعبیر صحیحتر، انسان پس از مرگ دو عالم را طى مىكند: عالمى كه مانند عالم دنیا پایان مىپذیرد و «عالم برزخ» نامیده مىشود، و دیگری عالم قیامت كبرى كه به هیچ وجه پایان نمىپذیرد.
برگرفته از مجموعه آثار، ج 2، ص 513، استاد شهید مرتضى مطهرى، با تصرف .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
