معیار انتخاب بازیگران در تلویزیون

نقش یا نقاش؟

1- خیلی ها بر این باور هستند که بازیگری برای سینما و تلویزیون، تفاوت های ساختاری فراوانی با هم دارند که برخاسته از مدیوم آنها است. تلویزیون عموماً به دلیل میزانسن های «نزدیک» نیاز به بازیگرانی دارد که به بازی در نمای درشت باور داشته باشند در حالی که در سینما، استفاده از نما های دور امری طبیعی است؛ در تلویزیون، از بازیگرانی استفاده می شود که در عین حال که دوربین و اندازه نما هایش را می شناسند، به خوبی از این آگاهند که مدیوم تلویزیون اصولاً در نما های نزدیک تعریف می شود. این یک دوگانگی ایجاد می کند.

2- این دوگانگی به این ذهنیت باز می گردد که برخی بر این باورند که هنرپیشه های تئاتر در کار تلویزیون موفق ترند زیرا بر دیالوگ ها مسلط هستند و می توانند دیالوگ های مفصل را (گاهی یک نفس) در برابر دوربین بگویند. اگر در این چند ماه گذشته، برخی از سریال های تلویزیون خودمان را دیده باشید، به سادگی می توانید ببینید این «فرمول» چه در سریال های مناسبتی و چه سریال های روتین، دائماً مورد استفاده واقع می شود. اما در بسیاری موارد چنین رویکردی، اشتباه از آب در می آید. دلیل ابتدایی استفاده از بازیگران تئاتر در تلویزیون به شکلی واضح به بودجه تولید سریال ها بازمی گردد. دیالوگ در سریال های تلویزیونی ما جایگاهی به شدت والا دارد و تقریباً همیشه به جای نشان دادن رویداد، از دیالوگ برای روایت آن استفاده می شود. از سوی دیگر همچنان برای صرفه جویی در بودجه، برخی از کارگردان های سریال های تلویزیونی از میزانسن هایی استفاده می کنند که در تئاتر معمول است و هیچ گاه (مثلاً) هنگام گفت وگوی یک مرد و همسرش، یکی از آنها به دیگری پشت نمی کند تا دیالوگ هایش را بگوید در حالی که چنین میزانسنی در برخی از سریال های تلویزیونی به امری فراگیر بدل شده است. به این ترتیب نیاز به تعویض جای دوربین و نمای عکس العمل منتفی شده و کار سرعت می گیرد و لاجرم از بودجه سریال کاسته می شود.

3- اخیراً در مواردی دیده می شود که در برخی از تله فیلم ها و سریال های تلویزیونی، به وفور از چهره های جدید استفاده می شود. برخی از آنها حتی گاهی برای نخستین بار است که در برابر دوربین قرار گرفته اند. آیا جوانگرایی در دستور کار تلویزیون قرار گرفته یا استفاده از این چهره های جدید همچنان می تواند به کم شدن بودجه یک فیلم یا یک سریال کمک کند؟ اصولاً باید پرسید ضوابط تلویزیون در استفاده از بازیگران شناخته شده و ناشناخته چگونه است؟ یادمان هست که در سال های دور، مدیران تلویزیون از استفاده از چهره های غیرتلویزیونی ابا داشتند. در واقع کمتر پیش می آمد که بازیگری از سینما بیاید و در یک سریال تلویزیونی بازی کند مگر اینکه از ابتدا کارش را در تلویزیون شروع کرده و سپس در سینما به شهرت رسیده باشد. چنین بازیگری می توانست به تلویزیون بازگردد اما عکس آن صادق نبود. چند سالی که گذشت، استراتژی تلویزیون در مورد بازیگران تغییر کرد و این بار مدیران تلویزیون سعی کردند تا آنجا که می شود، از چهره های سینمایی برای بازی در فیلم ها و سریال ها استفاده کنند. این، همزمان شد با دعوت تلویزیون از کارگردان های سینما برای ساختن فیلم و سریال در تلویزیون که در حال حاضر یا سریال هایشان دارد پخش می شود یا در حال تولیدند. به نظر می رسد بار دیگر و دوباره، استراتژی تلویزیون در استفاده از بازیگران باسابقه و سرشناس تغییر کرده است. برخی از فهرست های نامرئی و البته تاییدنشده در تلویزیون یاد می کنند که نام بسیاری از بازیگران سرشناس سینما و حتی تلویزیون در آنها آمده و احتمالاً تا اطلاع ثانوی این بازیگران زن و مرد را روی پرده کوچک شیشه یی نخواهیم دید. بنابراین بسیار طبیعی است که تلویزیون در ساخت سریال ها و فیلم هایش به تازه نفس ها روی بیاورد اما یک امای کوچک در این میان به چشم می خورد...

4- بازیگری از آن رشته ها است که لازمه اش تمرین، ممارست و تلاش بی وقفه است. برای پیمودن گام های موثر، یک بازیگر باید تا مدت ها زیر نظر استادان فن کار کند. مدیوم کارش را بشناسد و مهم تر آنکه اصراری نداشته باشد تا حتماً در برابر دوربین یا روی صحنه ظاهر شود. اگر به کار برخی از بازیگران خود تلویزیون دقت کنیم، به سادگی مشخص می شود که آنها محصول سال ها تلاش و تمرین و یادگیری فنون بازیگری اند و تقریباً بازیگری را نمی شناسیم که یک شبه از گرد راه رسیده و ناگهان صاحب نقش اصلی یا یکی از نقش های اینچنینی در تلویزیون شده باشد.

5- از سوی دیگر بسیاری از جوانان عاشق بازیگری را سراغ داریم که غایت آمال آنها حضور در یک تله فیلم 90دقیقه یی یا یک سریال تلویزیونی است. اگر دقت کرده باشید در آگهی های برخی از کلاس های بازیگری به عبارتی اینچنینی بر می خوریم که «پس از اتمام دوره، امکان حضور در سریال های تلویزیونی برای هنرجویان بازیگری آموزشگاه فراهم است». این تضمین ها از کجا و با چه پشتوانه یی ارائه می شوند؟ این پرسش زمانی رنگی جدی تر به خود می گیرد که بدانیم چند تن از بازیگران تقریباً قدیمی تلویزیون که تنها در همین رسانه فعال بوده یا هستند و کمتر فرصت بازی در سینما نصیب شان شده، آموزشگاه های بازیگری تاسیس کرده و به جوانان علاقه مند، آموزش بازیگری می دهند.

6- اگر تمامی این عوامل را در کنار هم قرار دهیم و بخواهیم مانند جور کردن یک پازل به مساله نگاه کنیم، احتمالاً به چنین نتیجه یی می رسیم؛ مقوله بازیگری در تلویزیون به شدت نیاز به بازنگری دارد. چرایی استفاده از چهره های جدید در تلویزیون امر مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. استفاده از بازیگران تئاتر در تلویزیون نیاز به بازنگری جدی دارد. زمانی که یک طرح در تلویزیون به تصویب می رسد، ناظران کیفی باید به این نیز توجه کنند که چرا از این یا آن بازیگر برای بازی در یک تله فیلم یا سریال استفاده می شود. آنها باید بدانند این انتخاب ها تا چه حد با داستان های سریال ها و تله فیلم ها خوانایی دارد؟ این به معنای دخالت در زیبایی شناسی کار یک کارگردان تلقی نشود. انتخاب او، انتخاب او است. اما او به عنوان خالق یک اثر باید بتواند مدیران یا ناظران کیفی یک کار تلویزیونی را مجاب کند که انتخابی به جز این یا آن بازیگر برای بازی در نقش «الف» یا «ب» نداشته است. اگر کارگردان یا تهیه کننده یی نتواند استدلال مناسبی برای انتخاب بازیگران یک یا چند نقش داشته باشد، مسلماً بار دیگر به همان دور باطل خواهیم افتاد که...

7- بازیگران در تلویزیون بر چه اساسی انتخاب می شوند؟ آیا چون سابقه تئاتری دارند یا اینکه دستمزد کمتری می گیرند یا...

منبع : اعماد

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی