نزاع بر سر تقلب در هنر
از وقتی سرو كله قالب‌های جدید تندیس‌های هانس آرپ - نقاش و مجسمه‌ساز اهل آلمان(1966-1887)- پیدا شده، نزاع بر سر تقلبی بودن آثار خریداری شده توسط موزه رماگن ایالت راینلند فالتس آلمان حسابی بالا گرفته است
به‌طور‌ی‌كه این ایالت و انجمنی كه خود را مؤسسه هانس آرپ می‌نامید به‌طور رسمی به همكاری خود پایان داده و از هم جدا شدند.
این دو قصد داشتند به‌طور مشترك موزه‌ای را اداره كنند كه مهندس ریچارد مایر با صرف هزینه‌ای بالغ بر 33 میلیون یورو در قسمت فوقانی ترمینال رماگن- رولندزك برای نگهداری آثار، هانس آرپ طراحی كرده بود اما بعد از جرو بحث‌های بسیار درباره اصل یا كپی بودن آثار, در نهایت انجمن آرپ و ایالت راینلند فالتس در تابستان 2008 به رابطه خویش خاتمه دادند.
البته مهم‌ترین نقاط نزاع آنها تا‌كنون در پرده‌ای از ابهام قرار دارد برای مثال هنوز مشخص نیست كه آیا همه 400 اثری كه این ایالت اواسط دهه 90 از انجمن آرپ به قیمت 10 میلیون یورو خریداری كرده واقعا توسط خود آرپ ساخته شده؟ و یا اینكه آیا این آثار دست كم مورد موافقت وارثان این هنرمند قرار گرفته است؟ از قرار معلوم انجمن آرپ باید 20مورد از این آثار را پس بگیرد چرا كه اصل بودن این آثار به‌طور روشن مشخص نیست ضمن آنكه نقص‌هایی در گزارش‌های مربوط به آنها نیز وجود دارد.
تردید درباره اصل یا كپی بودن بسیاری از آثار تحت مالكیت این ایالت از سال‌ها پیش توسط مورخ هنری «گرت رایزینگ» مطرح شده است. وی مدعی است در موزه رماگن هم رپلیك‌هایی (كپی یك اثر اصل كه توسط خود هنرمند ساخته می‌شود) به نمایش گذاشته شده كه خالق آنها هانس آرپ نیست.
از قضا به تازگی نیز در نزدیكی موزه رماگن یافته‌هایی پیدا شده كه می‌تواند این نظریه را ثابت كند: در یك چرخ دستی واقع در محوطه كارخانه گچ‌كاری از دهه 80 دست كم 3مجسمه با اندازه‌های مختلف نگهداری می‌شود؛ این تندیس‌ها را یوهانس واسموت، گالریست و مجموعه‌دار كه سال 1997 از دنیا رفته به‌عنوان الگوهای قالب‌ریزی برای مجسمه‌های جدید آرپ سفارش داده بود. واسموت بخشی از ماترك آرپ را از همسرش مارگوریته گرفته و بعد آنها را به انجمن آرپ واگذار كرده بود. از جمله اختیارات قانونی این بود كه پس از مرگ از مجسمه‌هایی قالب‌گیری شود كه تعداد تعیین شده آنها توسط خود هنرمند هنوز به دست نیامده است. اعتبار این مسئله تنها با مدل‌های ساخته شده و ظروف قالب‌گیری اورژینال آرپ ممكن بود.
این قالب‌های اورژینال طبق اظهارات رایزینگ در چنان وضعیت بدی قرار داشت كه واقعا دیگر نمی‌شد چیزی در آنها ریخت. رایزینگ می‌گوید: در سال‌های 1980 من با واسموت به زیرزمین ترمینال رولندزك رفته و با بخش‌هایی از ماترك آرپ روبه‌رو شدم كه به واسموت تعلق داشت. قالب‌ها به قدری آسیب دیده بود كه مطمئنا هیچ مجسمه‌ای نمی‌شد از آنها ساخت علاوه بر آن اسناد مختلفی نیز وجود دارد كه حاكی از مشكوك بودن قالب‌هاست؛ میان اسناد كارخانه گچ كاری صورت‌حساب‌هایی بالغ بر 78 هزار مارك به‌منظور بازسازی قالب‌ها دیده می‌شود كه توسط پدر صاحب كنونی كارخانه به آدرس واسموت صادر شده است.
گرت رایزینگ اكنون حدس می‌زند روی هم رفته الگوهای 30 تا 50 مجسمه تحویل داده شده است و از مجسمه‌هایی كه جزو دارایی واسموت بوده كپی شده است. نمونه‌های تازه پیدا شده كه تعدادی از آنها هنوز در كارخانه گچ موجود است، آسیب دیده‌اند مثلا مجسمه‌ای كه شبیه یك تندیس نیم‌تنه است و بخشی از سر آن پریده است البته هرچند تكه پریده دوباره چسبانده شده اما یك درز باریك در محل چسب دیده می‌شود كه معمولا در قالب مجسمه‌های برنزی نباید وجود داشته باشد.
به همین دلیل این 3 نمونه به واسموت تحویل داده نشد. به گفته كارشناسان، ایالت راینلند فالتس اكنون باید بعد از این یافته این سؤال را دوباره مطرح كند كه آیا این ایالت در مقابل پرداخت آن همه پول مجسمه‌هایی خریده است كه بعد از مرگ آرپ قالب‌گیری شده یا خیر؟ این مسئله هم باید روشن شود كه چرا الگوهای قالب‌گیری نه تنها به‌خود هنرمند تعلق نداشته بلكه متعلق به یك استادكار با استعداد اهل كلن بوده است.
گرت رایزینگ می‌گوید: ایالت باید آثاری را كه به هانس آرپ تعلق ندارد به انجمن پس دهد و به جای آن در ازای مالیاتی كه پرداخت كرده آثار خوب و اصل این هنرمند را طلب كند زیرا انجمن هنوز تعدادی از آثار اصل هانس آرپ را در اختیار دارد. مشابه این مشكل برای موزه‌های هامبورگ، اشتوتگارت و استراسبورگ نیز كه تعدادی از آثار جزو دارایی واسموت را خریده بودند پیش آمد. مجسمه‌های پیدا شده در چرخ‌دستی پیش از این به‌منظور فروش به رایزینگ پیشنهاد شده بود البته نه به‌عنوان آثار اصل بلكه به‌عنوان آثار رپلیك. این مورخ هنری می‌گوید: اگر می‌دانستم مجسمه‌ها را می‌خریدم. ای كاش قالب‌های كپی ساخته و حتی قاب مرمری به آن می‌زدم و به‌عنوان مجسمه‌های آرپ می‌فروختم به‌ویژه در ژاپن و آمریكا كه هیچ‌كس به اصل بودن آنها شك نمی‌كرد!.
منبع : همشهری
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
