چرا دهان کوسه در بخش شکمی قرار دارد؟

همانطور که همه ی ما دیده ایم دهان ماهی های استخوانی و برخی از ماهیهای غضروفی با جثه ی نسبتا کوچک، در قسمت جلویی بدنشان قرار گرفته است. اما اگر به ظاهر کوسه ماهی توجه کرده باشید، مشاهده می کنید که جایگاه دهان به بخش پایین تری از بدن( شکمی) منتقل شده است.

آیا تدبیر و حکمت خاصی پشت این پدیده ی به ظاهر بی اهمیت نهفته است؟!

برای پاسخ به این سوال نیاز هست که دو علم زیست شناسی(جانور شناسی) و فیزیک(نیرو) را بهم مربوط سازیم.

همانطور که میدانید:

رابطه ی مربوط به گشتاور در علم فیزیک بصورت زیر است:

M= r. F

F نیروی وارده هست و  r فاصله ی بین تکیه گاه و F.

M  گشتاور هست که با r وF  رابطه مستقیم دارد.

اما در شکل کوسه ماهی بالا، F  وارده برآیند دو نیروی mg  و F1  می باشد. r  فاصله ی بین تکیه گاه و نیروی وارده هست که هر چه این مقدار و نیرو (F) افزایش پیدا بکند قدرت بلعیدن جانور (گشتاور=M) افزایش پیدا می کند.

حال تصور کنید دهان این جانور در بخش جلویی قرار می گرفت یعنی فاصله ی بین تکیه گاه و نیرو (r) کمتر می شد، در نتیجه گشتاور و چرخش به سمت پایین کمتر میشود و قابلیت شکارچی بودن و خرد کردن دیگر موجوادت استخوانی را نخواهد داشت.

چنین چیدمان شگفت انگیز در مورفولوژی کوسه ماهی قابلیت شکار خیلی قوی را به وی میدهد.

این توانایی باعث شده  کوسه ماهی خطرناک تلقی شود، طوری که بلعیدن موجود نسبتا بزرگی مثل انسان کار ساده ای است!

مونا گوهری منش

دانشجوی زیست شناسی- دانشگاه فردوسی مشهد