نجات یافتگان از پیمان مرگ
دو تن از انصار مدینه بودند که طبق پارهاى از روایات با رسول خدا (ص) ماندند و بسختى از آن حضرت دفاع کردند و هر دو از تیراندازان ماهر و زبردست بودند و به وسیله تیرهاى کارى دشمنان را از پاى در مىآوردند،و هر دوى آنها ازافرادى بودند که طبق همان روایات در آن روز پیمان مرگ با رسول خدا(ص)بستند و متعهد شدند تا سرحد مرگ در راه دفاع از آیین اسلام و آن بزرگوار جنگ کنند و بخوبى به عهد و پیمان خویش وفا کرده و پایدار ماندند.
افراد دیگرى را نیز در برخى از تواریخ نقل کردهاند که در آن روز با رسول خدا(ص)ماندند از آن جمله ابن أبى الحدید از واحدى نقل کرده که گفته است:
هشت نفر در آن روز با رسول خدا (ص) پیمان مرگ بستند و همگى پا برجا ماندند و آنها عبارت بودند از:على بن ابیطالب،طلحه،زبیر که این سه نفر از مهاجرین مکه بودند،و پنج تن دیگر از انصار مدینه به نام:ابو دجانه،حارث بن صمة،حباب بن منذر،عاصم بن ثابت و سهل بن حنیف و از این هشت نفر هیچ یک کشته نشدند ولى دیگران همگى گریختند
.
و از دیگرى روایت کرده که نام سعد بن عباده و اسید بن حضیرـیا سعد بن معاذ و محمد بن مسلمه را نیز به جاى آن دوـذکر کردهاند.و در نقل دیگرى باقیماندگان با آن حضرت را چهارده نفر(هفت تن از مهاجر و هفت تن از انصار) ذکر کرده است و به هر صورت جز على بن ابیطالب (ع) افراد دیگر مورد اختلاف و گفتگوست و چنین به نظر مىرسد که در میان فراریان نیز افراد فداکار و با ایمانى وجود داشته که پس از مقدارى هزیمت بازگشتند و به جنگ پرداختند و ضمنا این را هم باید دانست که افراد بزرگوارى چون مصعب بن عمیر،حنظلة بن ابى عامر،انس بن نضر،سعد بن ربیع،عمرو بن جموح و دیگران که نام برخى از آنها پیش از این ذکر شد با کمال فداکارى و ایمان جنگ کرده و به شهادت رسیدند و ظاهرا شهادت این افراد در همان گیر و دار حمله خالد بن ولید و قبل از فرار مسلمانان اتفاق افتاده و گرنه از حال آنان که در تاریخ ثبت شده به خوبى مىتوان به دست آورد که آنها مرد فرار و هزیمت نبودهاند و بلکه عاشق و دلباخته شهادت در راه دین و دفاع از رهبر عالى قدر اسلام بودهاند،اما در عوض افراد بىایمان و منافقى هم بودند که وقتى خبر قتل رسول خدا را شنیدند به یکدیگر گفتند:کاش کسى بود که از جانب ما به نزد عبد الله بن أبى مىرفت و به وى مىگفت:براى ما از أبى سفیان أمان بگیرد،و یا برخى از همان افراد بىایمان بودند کهدر آن حال گفتند :اکنون که محمد کشته شد به همان آیین پدران خود باز گردید!
و برخى هم گفتند:اگر او پیغمبر بود کشته نمىشد!
و در اینجا بود که به نقل مورخین انس بن نضر قسمتى از این سخنان را شنید و پس از اینکه پاسخ آن افراد بىایمان را داد سر به سوى آسمان بلند کرده گفت:
«اللهم انى اعتذر الیک مما یقوله هؤلاء».
[خدایا من از این گفتار ناهنجار اینان به درگاه تو پوزش مىطلبم!]
