رهیافتی به شناخت دعا

درآیات قرآن کریم و احادیث معصومان (ع) بسیار به عقل سفارش شده و آن، حجت باطنی دانسته شده است. به راستی اگر آدمی از خرد خویش به شکل درست و منطقی بهره ببرد ، به بسیاری از حقایق دست خواهد یافت.

اگر آدمی خود درنگ کند و در حقایق این جهان بیاندیشد ، بسیاری از باید و نباید ها ، پیش از آنکه آنها را از زبان آیات و روایات بشنود درست خواهید یافت و وجدان بیدار او، وی را به آن حقایق رهنمون خواهد شد. از جمله آن حقایق دعا کردن است. انسان باید در این دقیقه درنگ کند که دعا کرده درخواست از معبودی است که اگر بخواهد چیزی را به بنده خود بدهد، عطا خواهد کرد و کسی مانع نخواهد شد و اگر بخواهد که عطا نکند دیگر بار کسی نمی تواند همانند آن را عطا کند. از این رو به هدایت عقل درمیابیم که صرفا باید از خداوند بخواهیم و دست نیاز به سمت او دراز کنیم.

این حقیقت شگرفت را امام علی (ع) از زبان پروردگارش نقل می کند آن حضرت می فرماید:« خداوند به بندگانش می فرماید: این نیازمندان رحمت من! شما را همواره نیازمند خود گردانیدم و داغ بندگی در هر وقتی را بر شما نهاده ام. پس در هر کاری که می آغازید و امید دارید آن را به پایان برسانید، و به مقصدش برسید، به من متوسل شوید؛ زیرا اگر من بخواهم که به شما بدهم هیچ کس نمی تواند مانع شما شود و اگر من بخواهم که به شما ندهم هیچ کس نمی تواند به شما بدهد. بنابراین من سزاوارترین کسی هستم که از او چیزی می خواهند و شایسته ترین کسی هستم که به او التماس می کنند».

در این سخن ژرف نکات فراوانی وجود دارد از جمله آنکه بندگان باید به این نکته توجه کنند که از کسی چیزی بخواهد که کسی را یارای ایستادگی در برابر اراده او نباشد؛ چه اینکه شخصیت های زمینی گاه در برابر ایستادگی دیگران توان انجام دادن آن کار را ندارند و نمی توانند به راه اراده خود پای نهند.

.

این، در کلام امام صادق (ع) به روشنی وجود دارد:« سه چیز است که وجود آنها هیچ چیز زیان نمی رساند: دعا کردن در هنگام گرفتاری؛ آمرزش خواهی در هنگام گناه  با سپاس گزاری در هنگام نعمت».

صرف دعا کردن، نشان دهنده تواضع و فروتنی فرد در برابر آفریدگار خود است و همین، از ارزش والایی برخوردار است تا آنجا که اگر دو بنده ، هر دو در عمل یکسان باشند، گاه دعا کردن یکی باعث برتری وی بر دیگری خواهد شد.

آنچه گفتیم در سخنی از رسول خدا (ص) چنین آمده است: « دو انسان که هر دو یکسان عمل کرده اند، وارد بهشت می شوند، اما یکی از آن دو، دیگری را برتر از خود می بیند.سپس می گوید: پروردگارا، از چه یکی ازدو دیگری را برتر از خود می بیند. پس می گوید: پروردگارا از چه رو او را برتری دادی ، در حالی که عمل هر دوی ما یکسان بوده است؟

خداوند -تبارک و تعالی – می فرماید: او از من درخواست کرد و تو درخواست نکردی!»